شناسایی مولفه های سرمایه اجتماعی کلان برای مقابله با پیامدهای ویروس کرونا

شناسایی مولفه‌های سرمایه اجتماعی کلان برای مقابله با پیامدهای ویروس کرونا

فاطمه جادران *

حمید رضا یزدانی ** 

تاریخ دریافت: 30/07/99

تاریخ پذیرش:  10/11/99

چکیده

در دو دهه اول قرن21، جهان شاهد اپیدمی سندرم‌های شدید تنفسی زیکا ویروس، ویروس ابولا، تب زرد و کرونا ویروس بوده است. با توجه به تعداد زیاد مرگ و میر در حال حاضر و پتانسیل بالای ویروس کرونا برای شیوع بیشتر، و به دلیل تاثیر کلی آن بر جوامع، اجماع گسترده‌ای مبنی بر اینکه کرونا ویروس بزرگترین چالش برای بشریت پس از جنگ جهانی دوم است، وجود دارد. ویروس همه‌گیر کرونا، سوالات بیشماری را در همه سطوح برانگیخته است .  هدف این پژوهش، شناسایی مولفه‌های سرمایه اجتماعی کلان برای مقابله با پیامدهای ویروس کرونا، از طریق مطالعه‌ی ادبیات پژوهش‌های انجام شده و با استفاده از روش فراترکیب کیفی است. جامعه آماری شامل مقالات و گزارشات مربوط به کرونا ویروس بوده و روش نمونه‌گیری نیز هدفمند است. داده‌های مورد تحلیل در پژوهش، از میان مقالات منتشر شده(داده‌های ثانویه) در سال 2020 و با استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی" الزویر" ، "وایلی" ، "مدرکسیو" ، "ساینس" ، "سی.دی.سی" ، "پابمد"  با موضوع «کرونا ویروس» استخراج شده است. شیوه تجزیه و تحلیل اطلاعات کدگذاری باز بوده که براساس آن مقالات منتخب مورد بررسی قرار گرفته و کدهای اولیه استخراج شد که نتایج آن در قالب 86 کد اولیه،15 مفهوم و5 مقوله طبقه‌بندی گردید. در نهایت 5 مقوله «کارآمدی نظام اجتماعی»، «همبستگی جهانی»،« کارآمدی سیستم بهداشت و درمان»، «کارآمدی سیستم اقتصادی»، «کارآمدی نظام سیاسی» به عنوان مولفه‌های سرمایه اجتماعی کلان برای مقابله با پیامدهای ویروس کرونا شناسایی و معرفی گردیدند.

 

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی، ویروس کرونا، ساختار اجتماعی، ساختار اقتصادی، ساختار سیاسی

 

مقدمه و بیان مساله

در دو دهه اول قرن21، جهان شاهد اپیدمی سندرم‌های شدید تنفسی، زیکا ویروس، ویروس ابولا، تب زرد و کرونا ویروس بوده است. ویروس کرونا هیچ توجهی به طبقه اجتماعی، وضعیت شخصی یا مرزها ندارد. با توجه به تعداد زیاد مرگ و میر در حال حاضر و پتانسیل بالای ویروس برای شیوع بیشتر و به دلیل تاثیر کلی آن بر جوامع، اجماع گسترده‌ای مبنی بر اینکه کرونا ویروس بزرگترین چالش برای بشریت پس از جنگ جهانی دوم است، وجود دارد. بیماری همه گیر کرونا، سوالات بیشماری را در همه سطوح برانگیخته است. ویروس کرونا روشن ساخته که همه ما به هم پیوسته ایم و آسیب پذیری سلامتی، نگرانی اصلی برای افراد با امتیاز کمتر، در جامعه نیست. اپیدمی کرونا ویروس آسیب پذیری دنیای مدرن را به نمایش گذاشته و بشریت را  در معرض یک بحران جهانی قرار داده است که چالش‌های بزرگی را به وجود آورده است اگر چه برخی از آن‌ها به ظاهر با یکدیگر ناسازگارند، به عنوان مثال، اینکه چگونه تعداد سرایت‌ها را با یک قرنطینه سخت به حداقل برسانیم و در عین حال باعث خسارت جبران ناپذیری به اقتصاد جامعه نشویم. در حالی که همگان معتقدند که این چالش‌ها قابل حل است اما تصمیم گیری دقیق، کارآمد و آگاهانه لازم است. این امر به نوبه خود، به درک خوبی از پویایی اپیدمی و تعامل ظریف بین عوامل متعدد و فرایندهای دخیل نیاز دارد(Viens&Eyawo,2020). از آنجا که برای مقابله با ویروس کرونا یک دستورالعمل ویژه جوابگو نمی‌باشد و کشورهای مختلف با توجه به شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خود دستورالعمل‌های متناسبی را برای مقابله با پاندمی مورد استفاده قرار داده‌اند و نیز برای مقابله با بحران‌های همه‌گیر در سطح یک کشور، منطقه یا بین الملل، در حوزه‌ سرمایه اجتماعی کلان پژوهش‌های اندکی در خصوص راهکارهای مقابله با همه‌گیری‌ها صورت گرفته لذا این پژوهش در پی آن است تا از طریق تجمیع و یکپارچه سازی مطالعات انجام شده و ایجاد تصویری واحد، مولفه‌های سرمایه اجتماعی کلان، برای مقابله با پیامد‌های ویروس کرونا در جوامع را شناسایی و طبقه‌بندی نماید. سرمایه اجتماعی بطور باورنکردنی گسترده است و به طور بالقوه با همه چیز مرتبط است. این امر اغلب در زمینه‌های مختلف  و در سطوح مختلف تحلیل متفاوت است. در سال‌های اخیر در ادبیات توافق شده است که سرمایه اجتماعی مربوط به شبکه‌ها، اعتماد و هنجارها است و نیز پذیرفته شده است که سرمایه اجتماعی در سطوح مختلف تحلیل به طور متفاوتی مفهوم سازی می‌شود و این سطوح بسیار به هم مرتبط هستند و بر اساس یک سنت کاملا ثابت در تحلیل جامعه شناختی  شامل سطح خرد، متوسط و کلان می‌شود. در جامعه شناسی معمول است که تحلیل سطح خرد جامعه را متشکل از افراد می‌داند، تحلیل سطح متوسط جامعه را متشکل از روابط اجتماعی و تحلیل کلان جامعه را متشکل از مصالح جمعی می‌داند. برای نویسندگانی که سرمایه اجتماعی را منحصرا درگیر روابط اجتماعی می‌دانند، سطح به عنوان روابطی در مقیاس مختلف جغرافیایی تلقی می‌شود. از این منظر، سطح  خرد به روابط بین افراد، سطح متوسط به روابط بین گروه‌ها و شرکت‌ها و سطح کلان به روابط بین مناطق یا کشورها اشاره دارد. برای نویسندگانی که سرمایه اجتماعی را به عنوان روابط اجتماعی و ساختار اجتماعی گسترده‌تر در نظر می‌گیرند، سطح نیز به مقیاس مربوط می‌شود اما نه لزوما مقیاس جغرافیایی. از این منظر، عوامل سطح خرد به درهم تنیدگی روابط اجتماعی مربوط می‌شوند یا در آنها نهفته است. عوامل سطح متوسط در متن گروه‌بندی اجتماعی قابل اجرا هستند و عوامل سطح کلان به طور کلی به عموم یا جامعه  مرتبط هستند. عوامل ساختاری سطح کلان عموما فراتر از سطح‌ گروه-بندی اجتماعی بوده و به طور گسترده‌ای قابل استفاده هستند. انسان‌ها اجتماعی هستند و جوامع پیچیده بزرگی را ایجاد کرده‌اند که برای حل مشکلات پیچیده هماهنگی، تخصیص و کارایی و جلوگیری از رفتارهای سوارکارانه و استثماری به ساختار و سازماندهی نیاز دارند. انسان‌ها قوانینی وضع می‌کنند، نقش‌هایی را تعیین می‌کنند، مجریان را منصوب می‌کنند و سیستم‌های پیچیده‌ای را توسعه می‌دهند. ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی در این ساختارها رسمی می‌شوند و معیارهای تفکر، گفتار و عمل را ایجاد می‌کنند. در سطح کلان، این ساختارها شامل نهادهای مختلف دولتی و غیر دولتی  از جمله نهادهای حقوقی، قضایی و اجرای قانون است. در مجموع می‌توانیم آن‌ها را نهادهای هماهنگ کننده بنامیم. این نهادهای هماهنگ کننده به تنظیم ماهیت تعامل انسانی و تعریف قواعد بین قوانین و هنجارهای اجتماعی و قوانین و مقرراتی که سیگنال‌های قدرتمندی برای توسعه هنجارهای اجتماعی و تحریم‌های اجتماعی در همه سطوح ارائه می‌دهند،کمک می‌کنند. این ساختارهای کلان اجتماعی با ایجاد درک مشترک و نسبتا پایدار از واقعیت اجتماعی به کاهش عدم اطمینان کمک می‌کنند. ماهیت ترکیبی نهادهای هماهنگ کننده و قوانین و مقررات ناشی از آن، ساختارهای قدرتمندی از طبقه بندی اجتماعی را ایجاد می‌کند. عوامل شناختی در سطح کلان معمولا درک زمینه‌ای است که شبیه فرهنگ و آداب و رسوم است و زمینه‌ای برای فکر و عمل فراهم می‌کند و در جنبه‌های زندگی روزمره و سازمان و ساختار اجتماعی ریشه دوانده‌ است. عوامل شناختی سطح کلان شامل زبان مشترک، روایت‌ها، ارزش‌ها، نگرش‌ها، اعتقادات و تعلقات مرتبط با هویت اجتماعی هستند و مربوط به تجربه مشترک یک گروه بزرگ اجتماعی مانند یک جامعه یا ملت(به عنوان مثال: میهن پرستی و ملی گرایی) می‌باشد(claridge,2004).

سوالات پژوهش

دراین پژوهش سه سوال اصلی مطرح است:

1.مولفه‌های سرمایه اجتماعی کلان برای مقابله با پیامدهای ویروس کرونا در ساختار اقتصادی کدامند؟

2.مولفه‌های سرمایه اجتماعی کلان برای مقابله با پیامدهای ویروس کرونا در ساختار سیاسی کدامند؟

3.مولفه‌های سرمایه اجتماعی کلان برای مقابله با پیامدهای ویروس کرونا در ساختار اجتماعی کدامند؟

ادبیات نظری پژوهش

گسترش ویروس کرونا یک بحران جهانی ، منطقه‌ای ، ملی ، سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و تجاری ایجاد کرده است. بحران ویروس کرونا نه تنها می‌تواند به عنوان بی ثباتی ، عدم اطمینان و خطر مشخص شود بلکه می‌تواند به عنوان دوره تسریع انتشار فناوری‌های دیجیتال و ابتکارات سطح خرد و اشکال برقراری ارتباط و زنجیره‌های عرضه و برون سپاری جهانی شناخته شود. بسیاری از کشورها اقدامات بهداشتی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را با هدف به حداقل رساندن انتشار ویروس کرونا و بهبود بحران انجام داده اند. در بعد اجتماعی، شهروندان تقریباً در تمام بخشهای زندگی روزمره خود مداخلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دولت‌های خود را تجربه کرده اند. کارایی بسیاری از این مداخلات تا حد زیادی ناشناخته است. اینکه تأثیر بحران ویروس کرونا چگونه ادامه خواهد یافت نیز ناشناخته است. محققان با بررسی تأثیرات و ابتکارات اساسی مربوط به بحران ویروس کرونا، نه تنها درک ما را از فعالیت‌ها، فرایندها و تصمیمات در طول بحران، بلکه همچنین از چگونگی تأثیر بحران و تحول در روابط اقتصادی، جهانی، منطقه‌ای، صورت‌های فلکی ژئوپلیتیک و اتحادیه ها، استراتژی‌های تجاری و موقعیت‌های رقابتی، سیاست‌ها و اولویت‌های ملی، پارادایم‌های فن آوری و اشکال ارتباطی افزایش می‌دهد(karabag,2020). فاصله اجتماعی، انزوای شخصی و محدودیت‌های سفر منجر به کاهش نیروی کار در تمام بخش‌های اقتصادی شده و باعث از بین رفتن مشاغل زیادی شده است. مدارس تعطیل شده و نیاز به کالاها و محصولات تولیدی کاهش یافته است. در مقابل، نیاز به تجهیزات پزشکی به طور قابل توجهی افزایش یافته است. بخش مواد غذایی نیز به دلیل وحشت خرید و ذخیره سازی محصولات غذایی با تقاضای بیشتری روبرو شده است. کشورها در سراسر جهان اقدامات مهمی را برای جلوگیری از گسترش افزایشی ویروس اعمال کرده اند که شامل فاصله اجتماعی، پرهیز از مسافرت‌های غیرضروری و ممنوعیت اجتماعات است. پیش بینی می‌شود که جنگ قیمت نفت پیامدهای زیادی برای اقتصاد جهانی داشته باشد. هزاران کارگر در سراسر جهان از کار برکنار شده و یا در مرخصی موقت و بدون حقوق قرار گرفته اند، این امر به طور حتم تأثیر مهمی بر توانایی افراد در پرداخت اجاره، وام‌های رهنی و هزینه‌های مختلف خانوار خواهد داشت. اقدامات قرنطینه و فاصله اجتماعی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا باعث ترس از افزایش سطح خشونت خانگی شده است که شامل سوء استفاده جسمی، عاطفی و جنسی است. بسیاری از افراد که تحت مقررات دقیق دولتی منزوی می‌شوند و یا در خانه می‌مانند با انجام بازی‌های آنلاین باعث افزایش درآمد بسیاری از شرکت‌ها شده اند( Nicola et al,2020). از آنجا که ویروس کرونا برای انتقال به انسان به عامل انسانی نیاز دارد تعاملات جوامع انسانی در عصز جهانی شدن سریعتر و با تأثیر بیشتری تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این امر به تعاملات قوی انسانی از طریق سفر و مهاجرت مربوط می‌شود، راهکار این است که همه گیری‌ها را می‌توان از طریق اقدامات اولیه فاصله موقت بین کشورها که بر تحرک انسان متمرکز است مهار کرد، البته این استدلالی علیه جهانی سازی نیست، بلکه باعث می‌شود کشورهای ثروتمندتر و رقابتی‌تر، توانایی بیشتری برای سرمایه گذاری در زیرساخت‌های بهداشتی از طریق همکاری‌های بین المللی داشته باشند(Zimmermann et al,2020). باورهای افراد نیز بر تشویش اقتصادی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. نقش حیاتی باورهای ذهنی در مورد خطرات همه گیری و همچنین مدل‌های ذهنی شیوع بیماری‌های عفونی در شکل‌گیری درک عمومی از شدت بحران بهداشتی و تشویش اقتصادی تاثیر دارد. باورهای مربوط به مرگ و میر و مسری بودن ویروس کرونا نشان میدهد ارائه اطلاعات مربوط به این ویژگی‌ها باعث ایجاد تشویش اقتصادی در بین افراد می‌شود. بحث مهمی به چگونگی تأثیر رسانه‌ها و ارتباطات عمومی بر شیوع بیماری از طریق باورهای مردم می‌پردازد. ناهمگنی در مدل‌های ذهنی فردی به طور اساسی درک افراد از شدت همه‌گیری جهانی را شکل می‌دهد و نگرانی آنها را در مورد تأثیر بر اقتصاد کل تحت تأثیر قرار می‌دهد(Fetzer et al,2020). در زمان بحران، اضطراب  افراد باعث افزایش اعتماد به دولت و سیاستمداران فعلی را دارد. در واقع، برخی از محققان معتقدند که اضطراب و نیاز به امنیت باعث ایجاد اثر "گردهمایی در اطراف پرچم" می‌شود که اغلب در برابر تهدیدهای خارجی مشاهده می‌شود، گرچه بیماری همه گیر ویروس کرونا دقیقاً همان نوع تهدید نظامی نیست که اثرات گردهمایی در اطراف پرچم را داشته باشد، اما ویژگی‌های آن با تهدیدات خارجی مشترک است. از مرزهای داخلی گسترش می‌یابد، زندگی مردم را تهدید می‌کند و برای مقابله به فداکاری‌های شخصی نیاز داردDe vries et al,2020)). با شیوع بیماری، انتظار می‌رود که انتقال بیماری در درجه اول در مناطق پرجمعیت و محروم از نظر اجتماعی اتفاق بیفتد  نه در هتل‌های مجلل یا راهروهای قدرت سیاسی. ویروس کرونا هیچ توجهی به طبقه اجتماعی ، وضعیت شخصی یا مرزها ندارد. کرونا روشن کرده است که همه ما به هم پیوسته ایم و آسیب پذیری بهداشتی، نگرانی درجه اول افراد کم برخوردار در جامعه نیست. عدم تحرک (انفعال) طبقات حاکم که منجر به ضعف سیستم‌های بهداشتی در LMIC  (کشورهای با درآمد متوسط و پایین) می‌شود از طریق بحران شدید بهداشتی و اقتصادی ناشی از این همه‌گیری تأثیر مستقیم منفی بر آن‌ها خواهد گذاشت( (Viens&Eyawo,2020. این طوفان کامل از فاجعه‌های اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی ناشی از بیماری همه گیر ویروس کرونا، بطور مستقیم معیشت و رفاه جهان را تهدید می‌کند و دستیابی به اهداف توسعه پایدار ملل متحد را به خطر می‌اندازد( Berchin and De Andrade,2020). در بعد اقتصادی، برای مبارزه با ویروس کرونا و کنترل بحران آن، چندین استراتژی مختلف آزمایش شده است. به کمک آزمایش و ردیابی که برای جداسازی منابع آلودگی اعمال می‌شود، می‌توان استراتژی‌ها را بسته به میزان محدودیت‌ها و سختگیری اعمال شده، از نرم به سخت، یا از هدفمند به غیرمشخص، در چندین روش طبقه بندی کرد. همه استراتژی‌ها شامل عدم اطمینان و نتایج محاسبه نشده هستند. بنابراین، اینکه چگونه ملت‌ها یا دولت‌ها پاسخ استراتژیک خود را تعیین می‌کنند و چگونه استراتژی انتخاب شده بر فعالیت‌های اقتصادی، تصمیمات مدیریتی و رفتار مصرف کنندگان در کوتاه مدت و بلند مدت تأثیر می‌گذارد، مهم است. موفقیت هر استراتژی متأثر از چندین عامل ملی، نهادی، رفتاری، ظرفیت پزشکی، اجتماعی، زیرساخت‌ها و اعتماد موجود در دولت خواهد بود. تاکنون اسرائیل به همراه دو کشور دموکراتیک در آسیای شرقی، تایوان و کره، به عنوان موفق ترین موارد مبارزه با بیماری همه‌گیر ویروس کرونا بدون اجرای اقدامات سختگیرانه مورد استفاده در چین، شناخته شده اند. تأثیر بحران ویروس کرونا در اقتصاد ملی، سیاست‌ها و فعالیت‌های اجتماعی جدی بوده است. این تأثیر نه تنها بر بازارهای سهام، قیمت نفت و سایر مواد اولیه بلکه بر سیاست‌های مالی و پولی، تولید ناخالص ملی، سیاست‌های تجاری، چرخه تجارت، اشتغال و سیاست‌های اجتماعی نیز تأثیر می‌گذارد(karabag,2020). کرونا جوامع، مشاغل و سازمان‌ها را در سطح جهان تحت تأثیر قرار داده و ناخواسته بر بازارهای مالی و اقتصاد جهانی تأثیر گذاشته است. واکنش‌های غیر هماهنگ دولت منجر به ایجاد اختلال در زنجیره تأمین شده است. علاوه بر اختلال در زنجیره تأمین، بخش بازار سرمایه نیز تحت تأثیر قرار گرفته است. کاهش در بازارهای سهام جهانی باعث ایجاد یک فضای ناپایدار با سطح بحرانی نقدینگی شده است. برای مقابله با این تأثیرات، بانک‌های مرکزی در سطح جهانی برای اطمینان از حفظ نقدینگی و کاهش شوک اقتصادی مداخله کرده اند. ترس از رکود اقتصادی جدید و فروپاشی مالی در چنین زمان‌هایی، رهبری قدرتمند و منعطف در مراقبت‌های بهداشتی، تجاری، دولتی و جامعه را به صورت گسترده تر می‌طلبد. اقدامات فوری برای رفع مشکلاتی که ممکن است از طریق شکاف‌ها رخ دهد لازم است اجرا و تنظیم شود. برای برقراری تعادل و ورود انرژی مجدد به اقتصاد پس از این بحران، برنامه ریزی میان مدت و بلند مدت لازم است. یک برنامه توسعه اقتصادی - اجتماعی گسترده شامل برنامه‌های بخش به بخش و یک اکوسیستم که کارآفرینی را تشویق می‌کند نیز مورد نیاز است تا کسانی که دارای مدل‌های تجاری قوی و پایدار هستند، شکوفا شوند. این خردمندانه است که دولت‌ها و موسسات مالی دائماً وضعیت را ارزیابی مجدد کنند و اطمینان حاصل کنند که وعده "هر آنچه که لازم است" واقعاً تحقق یافته است(Nicola et al,2020). شوکی به این بزرگی نه تنها باعث تغییر ماشین آلات و سیستم پاسخگویی دولت در یک دوره میان مدت و بلند مدت می‌شود، بلکه باعث تغییر چشم انداز اقتصادی بیشتر ملت‌های تحت تأثیر می‌شود. این امر احتمالاً از تغییرات توزیع ثروت و درآمد در جمعیت آن‌ها پس از تأثیر شوک قابل مشاهده است. هر کشور آسیب دیده یک اختلال گسترده در چشم انداز سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خود مشاهده کرده است. نگاهی دقیق به تاریخ اقتصادی شوک‌های بزرگی (مانند کرونا ویروس) و ارزیابی تأثیرات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن‌ها، یک جنبه جالب را در مورد تأثیر نتیجه این شوک‌ها بیان می‌کند. آن‌ها، در طی یک دوره زمانی، منحنی دیگری، یعنی نابرابری بالای ثروت در سراسر کشور، همراه با تحولات بنیادی در وضع موجود سیاسی-اجتماعی و اقتصادی را تسطیح می‌کنند. اپیدمی‌ها - از دوران پیش از مدرن در اروپا - قسمت قابل توجهی از جمعیت را از بین بردند و در نتیجه باعث تغییرات ساختاری، جمعیتی و سیاسی در جوامع آسیب دیده شدند. بلایای طبیعی مانند قحطی (در هند استعماری) به دلیل کمبود واقعی غلات غذایی یا تولید کم کشاورزی نبود ، بلکه بیشتر به دلیل شبکه‌های توزیع غیرمجاز در سیستم‌های تحت مدیریت دولت و به دلیل ناکارآمدی سیستماتیک بود. هر ارزیابی تشخیصی در مورد تأثیر این شوک به عوامل مختلف مرتبط با زمینه بستگی دارد که به نحوه پاسخگویی یک کشور، سیاست‌های کشور و غیره بستگی دارد. در هر صورت، این شوک بر وضعیت موجود هر کشور تأثیر می‌گذارد Mohan,2020)). در بعد اقتصادی، این بار با شوک تقاضا و عرضه ترکیبی روبرو هستیم و ابزارهای اقتصادی محدود هستند. بسته به ساختار اقتصادی هر کشور، برخی از آن‌ها بیشتر از کشورهای دیگر تحت تأثیر قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، کشورهایی که دارای اقتصاد سرویس دهی(خدماتی) بیشتری هستند بیشتر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت و مشاغل بیشتری در معرض خطر قرار خواهند گرفت. رکود جهانی اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد. اما این که این رکود تا چه اندازه عمیق و طولانی خواهد بود، به موفقیت اقدامات انجام شده برای جلوگیری از شیوع کرونا ویروس، اثرات سیاست‌های دولت برای کاهش مشکلات نقدینگی در شرکت‌های متوسط و کم درآمد ، حمایت از خانواده‌های تحت فشار مالی و تأمین شغل بستگی دارد. این امر همچنین به چگونگی واکنش شرکت‌ها و مدت زمان قرنطینه فعلی بستگی دارد. زنجیره-های تأمین نیز حیاتی هستند. هزینه‌های اقتصادی رکود اقتصادی به طور نابرابر توزیع می-شود. هیچ‌کس نمی‌تواند خسارت نهایی مالی ناشی از کرونا ویروس را به طور دقیق پیش بینی کند. بدیهی است که این بستگی به زمان‌بندی، شدت همه گیری در هفته‌ها / ماه-های آینده و پاسخ سیاست‌های کشورها دارد. کرونا ویروس تعداد زیادی از کشورها را تحت فشار قرار داده است. این امر بر ممنوعیت سفر، زنجیره تأمین و حتی قیمت نفت تأثیر گذاشته است. تعدادی از بخش‌های مهم اقتصادی مانند: قیمت نفت، زنجیره ارزش و تجارت بین المللی تحت تاثیر ویروس کرونا قرار دارند. این سه بخش اصلی پایه‌های جهانی سازی و اقتصاد بین الملل هستند( Muzakki,2020). تأثیرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی نیز در کشورهای درحال تحول نشان می‌دهد که هزینه‌های سرمایه‌گذاری به دلیل مزایای مهمی که سرمایه گذاری مستقیم خارجی دارد، باید بسیار بالا باشد. بارزترین مورد این است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی می‌تواند مکمل پس انداز و سرمایه گذاری داخلی باشد و تمام اقتصادهای در حال گذار برای بالا بردن بهره‌وری و استانداردهای زندگی خود به شدت به سرمایه گذاری اضافی نیاز دارند. شرکت‌های خارجی سود بالاتری دارند و سهم بسیار بیشتری از آن را نسبت به شرکت‌های تحت مالکیت داخلی سرمایه گذاری مجدد می‌کنند، بنابراین تشکیل سرمایه را در آینده افزایش می‌دهند. یکی دیگر از مزایای سرمایه گذاری مستقیم خارجی این است که فناوری جدید و مهارت‌های مدیریتی را به همراه دارد. بنابراین، شرکت‌های تحت مالکیت خارجی احتمالاً تولید بالاتری دارند و از فناوری‌های پیشرفته تری استفاده می‌کنند. علاوه بر این، احتمالاً سرریز این فناوری‌ها و مهارت‌های مدیریتی مهم، شرکت‌های خارجی را به سمت اقتصاد داخلی کشور سوق می‌دهد ( Brada et al,2005). رکود اقتصادی آتی همه گیری ویروس کرونا یک بحران اقتصادی بزرگ را به وجود آورده است. عمده تأثیرات منفی اقتصادی با از دست دادن شغل و دستمزد همراه است، که تنها با اقدامات حمایتی، درآمد مورد نیاز دولت‌ها (درآمد تضمین شده ، تخفیف مالیاتی و غیره) می‌تواند جبران شود. کاهش تقاضا در نتیجه باعث کاهش بیشتر تولید خواهد شد. علاوه بر این، اقدامات حمایت از درآمد ممکن است به افزایش تولید داخلی تبدیل نشود، اما ممکن است منجر به واردات بیشتر شود. ابزارهای سنتی سیاستگذاری اقتصادی می‌توانند در مبارزه با پیامدهای ویروس کرونا بی اثر باشند. موثرترین ابزار برای مهار بحران می‌تواند افزایش زیاد هزینه‌های عمومی برای ارائه خدمات عمومی، خرید کالاهای تولید داخل و سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های جدید تولیدی در چارچوب یک سیاست صنعتی سبز باشد. پیامدهای اقتصادی همه گیری ویروس کرونا، دامنه گسترده‌ای دارد و بر نحوه عملکرد اقتصاد جهانی تأثیر می‌گذارد. «در اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل متحد (سازمان ملل) آمده است که: هر کس حق داشتن استاندارد زندگی مناسب برای سلامتی خود و خانواده اش، از جمله غذا، لباس، مسکن و مراقبت‌های پزشکی و خدمات اجتماعی لازم را دارد». از دیدگاه سیاست‌های اقتصادی و عمومی، سلامت یک کالای عمومی جهانی است که نمی‌تواند به عنوان یک کالا تولید شده و به بازار مصرف وارد شود و به مصرف کنندگان فردی برسد و افراد در مقابل کمبود سلامتی - یا در واقع، در برابر شیوع بیماری‌های همه گیر - در هر قسمت از کره زمین بسیار آسیب پذیرند (Lucchese and Pianta,2020) . مسائل مربوط به واردات و کمبود پرسنل به عنوان اصلی ترین نگرانی برای مشاغل تولیدی ناشی از ایجاد اختلال در زنجیره‌های تأمین و سیاست‌های خود انزوایی مطرح است. در واقع، برای بسیاری از نقش-های یک شرکت تولیدی، "کار در خانه" گزینه مناسبی نیست(Nicola et al,2020). در بعد سیاسی، کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به دنبال مقابله با همه گیری هستند و همه در ظرفیت منابع خود - با کمبود شدیدتر در کشورهای در حال توسعه - با محدودیت‌هایی روبرو هستند. در جهان سیاسی، بیشترین تأثیر ممکن است در طول زمان در کشورهای در حال توسعه احساس شود، جایی که سیستم‌های بهداشتی، منابع مالی و مسائل حاکمیتی مانع اقدامات درمانی می‌شوند( Chohan,2020). دولت‌های رفاهی مدرن (مانند کانادا ، دانمارک و غیره) ممکن است اقدام مناسبی در جبران نابرابری قبل از مالیات و انتقال از طریق سیاست‌های پیشرفته و شبکه‌های امنیت اجتماعی انجام دهند. با این حال، همانطور که شیدل (2018) استدلال می‌کند: برای تسطیح اساسی‌تر، وقتی نابرابری-ها به اوج می‌رسند، "نظم مستقر (ممتاز) باید متزلزل شود". هرچه شوک سیستم بیشتر شود کاهش امتیاز در بالا آسان‌تر می‌شودMohan,2020)). در دنیایی کاملاً متصل و یکپارچه، تأثیرات این بیماری فراتر از مرگ و میر است. به همین ترتیب، دولت‌های سراسر جهان در حال تهیه برنامه‌های اضطراری و بسته‌های کمک برای حفظ اقتصاد خود هستند. به طور کلی ، عملکرد زنجیره‌های تأمین جهانی مختل شده است و شرکت‌های سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داده است. میلیون‌ها نفر می‌توانند شغل خود را طی ماه‌های آینده از دست بدهند. علاوه بر این، هر روز اخبار نگران کننده‌ای درباره توقف فعالیت شرکت‌های دیگر، تجدید نظر در تخمین‌ها یا اعلام اخراج‌ها می‌شنویم. مصرف کنندگان همچنین الگوی مصرف خود را تغییر داده و منجر به کمبود بسیاری از کالاها در سوپرمارکت‌های جهان شده اند( Fernandes,2020). خصوصی سازی و کاهش بودجه عمومی، آژانس‌های دولتی را مجبور به کوچک سازی فعالیت‌های خود کرده و گاهی جهانی بودن، اثربخشی و کیفیت خدمات را از بین می‌برد. شرکت‌های خصوصی با شروع از سودآورترین زمینه‌ها - حقوق بازنشستگی، مراقبت‌های بهداشتی و دانشگاه ها، وارد این فعالیت‌ها شده اند. کاهش منابع مالی، عدم گردش مالی پرسنل و فشار به مشتریان برای پرداخت به ازای خدمات، خدمات رفاهی را تحت الشعاع قرار داده تا شباهت بیشتری به کالاهای بازار پیدا کنند. سیستم بازار به عنوان تنها راه تأمین موثرکالاها و خدمات ارائه شده است. جهانی شدن بازار تهدیدهای سلامتی را ایجاد می‌کند و کاملاً قادر به پاسخگویی به شرایط اضطراری نیست. دولت رفاه را نباید یک "هزینه" برای سیستم اقتصادی خصوصی در نظر گرفت بلکه یک سیستم موازی است که کالاها و خدمات عمومی تولید می‌کند و تولید جامعه را بر اساس حقوق و نیازهای شهروندان، به جای توانایی مشتریان در هزینه کردن تضمین می-کند. دولت رفاه ، رفاه و کیفیت اجتماعی تولید می‌کند، ابعادی که تولید ناخالص داخلی، بر اساس ارزش بازار کالاها، نمی‌تواند اندازه گیری کند. همین استدلال‌ها در مورد کیفیت محیط زیست و نیاز به مداخله عمومی در این زمینه صدق می‌کند. دولت رفاه می‌تواند موتور مدل جدید توسعه با کیفیت اجتماعی بالا و پایداری محیط زیست باشد. با این حال، سیاست‌های عمومی نباید محدود به ارائه خدمات رفاهی باشد. بلکه باید مسیرهای توسعه اقتصاد را به عنوان یک کل هدایت کند تا از انسجام بین رفتار تجاری و اهداف اجتماعی، بهداشتی و زیست محیطی که در بالا ذکر شد اطمینان حاصل شود. در مورد گسترش نقش دولت و ضرورت اقدامات عمومی در اقتصاد و جامعه اجماع فزاینده‌ای وجود دارد. دولت رفاه و بهداشت عمومی نابرابری‌ها را کاهش می‌دهد. نابرابری نگرانی اساسی در این زمینه است. در دهه 1980 ، در نتیجه سیاست‌های نئولیبرالی، کشورهای پیشرفته افزایش چشمگیر نابرابری‌ها در درآمد و ثروت را تجربه کردند. دولت رفاه به دلیل ماهیت خود به عنوان تامین کننده کالا و خدمات مبتنی بر نیازهای فردی و اجتماعی، عامل اصلی در کاهش نابرابری‌ها پس از جنگ جهانی دوم بوده است. کاهش فضای سیاسی، خصوصی سازی خدمات عمومی و گسترش بازار در مناطقی که قبلا توسط اقدامات عمومی محافظت می‌شدند، مکانیسم‌های جدیدی را ایجاد کرده اند که اختلافات اقتصادی و اجتماعی ایجاد می‌کند. سیاست گذاران باید تفاوت‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را در نظر بگیرند. به عبارت دیگر، سیاست گذاری باید براساس آنچه در بیمارستان‌ها و جوامع اتفاق می‌افتد باشد ( Lucchese and Pianta,2020). در بعد بهداشت و درمان، بیماری همه گیر ویروس کرونا چالشی بی سابقه برای سیستم‌های بهداشتی در سراسر جهان ایجاد کرده است. به طور خاص، خطر برای کارکنان مراقبت‌های بهداشتی یکی از بزرگترین آسیب پذیری‌های سیستم‌های بهداشتی در سراسر جهان است. با توجه به اینکه بیشتر کارکنان مراقبت‌های بهداشتی قادر به کار از راه دور نیستند، راهبردهایی از جمله انجام زود هنگام آزمایش ویروس برای کارکنان مراقبت‌های بهداشتی بدون علامت و / یا خط مقدم ضروری است ( Nicola et al,2020). سلامتی یک کالای عمومی جهانی است. سلامت عمومی و سیستم‌های رفاهی گزینه‌های اساسی برای بازار هستند و بهداشت عمومی جهانی یکی از عناصر اصلی سیاست برابری طلبی است. هیچ قانون و منابع جهانی برای سیاست‌های رفاهی و بهداشتی ، برای حقوق کار و استانداردهای زیست محیطی معرفی نشده است. بهداشت، رفاه، حقوق کار و محیط زیست باید توسط استانداردهای بین المللی محافظت شود، که باید برای حرکت بین المللی سرمایه‌ها و کالاها لازم الاجرا باشد. اهداف توسعه پایدار، مورد تأیید همه کشورهای عضو سازمان ملل، چارچوب دیگری را برای تعیین این اولویت‌ها ارائه می‌دهد (سازمان ملل ، 2015). دولت رفاه جایگزینی موثر برای بازار است سیستم‌های بهداشت عمومی نقش اساسی در پاسخ به شیوع ویروس کرونا دارند. سیستم‌های بهداشت عمومی مبتنی بر چشم انداز سلامت به عنوان یک حق اساسی است که باید توسط دولت از طریق ارائه خدمات عمومی طراحی شده برای تأمین نیازهای فردی و اجتماعی، خارج از منطق بازار تضمین شود. بهداشت، آموزش، دانشگاه ها، حقوق بازنشستگی، کمک‌های اجتماعی و سایر فعالیت‌های کلیدی عمدتاً با اقدامات عمومی تأمین می‌شوند. بحران‌های بهداشتی دیگری نیز وجود دارد که بسیار کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. بهداشت و ایمنی شغلی نادیده گرفته شده است و حوادث مرتبط با کار و مرگ و میرهمچنان یک موضوع چشمگیر هستند. آلودگی مربوط به بیماری‌ها و مرگ و میر ناشی از کیفیت پایین محیط زیست یک چالش فزاینده در همه کشورها است. در واقع ، بهداشت و رفاه می‌توانند به موتور اصلی تحول جدید تبدیل شوند. نوآوری اجتماعی ممکن است در خدمات رفاهی با نقش بیشتر شهروندان، کاربران و سازمان‌های غیر انتفاعی، تأمین خدمات عمومی و اشکال جدید خود سازماندهی جوامع گسترش یابد. نابرابری‌های بهداشتی نیز بر میانگین امید به زندگی در بدو تولد مردان و زنان تأثیر می‌گذارد و آن را 1.84 سال کاهش می‌دهد. میزان مرگ و میر متناسب با مشکلات اقتصادی و اجتماعی، درآمد پایین تر، تحصیلات و طبقه اجتماعی افزایش می‌یابد. بنابراین ، کاهش نابرابری‌های اقتصادی امکان کاهش نابرابری‌های بهداشتی را فراهم می‌کند. در عین حال، حمایت بیشتر از بهداشت، برابری در رفتارها و درمان‌های بهداشتی برای مبارزه با همه گیری(پاندمی) ضروری است. اما چنین برابری تنها می‌تواند نتیجه بهداشت عمومی جهانی و پیامد اساسی دولت رفاه باشد. به همین ترتیب، برابری باید به عنوان یک اولویت اصلی در سیاست‌های اقتصادی، اجتماعی و مراقبت‌های بهداشتی در عصر پسا کرونا ویروس شناخته شود ( Lucchese and Pianta,2020). در بعد فناوری، دیجیتال سازی در حال حاضر یک موضوع اصلی مورد توجه بسیاری از رشته‌ها است و ما شاهد افزایش استفاده از ابزارهای ارتباطی دیجیتال در طول بحران ویروس کرونا بوده ایم ( karabag,2020). ترکیبی منحصر به فرد از حاکمیت قوی، مقررات دقیق، نظارت دقیق جامعه و مشارکت شهروندان و استفاده هوشمندانه از داده‌های کلان و فن آوری‌های دیجیتال، از عوامل اصلی تلاش‌های چین برای مبارزه با ویروس کرونا بود. اطلاعات مناسب و به موقع برای تشکیل پایه اساسی اقدامات درمانی بسیار مهم است. اینفودمیک (ترکیبی از اطلاعات و اپیدمی است که به طور معمول به گسترش سریع و دور از دسترس اطلاعات درست ونادرست در مورد چیزی اشاره دارد) یک کلمه کلیدی است، که در آن مشارکت ذینفعان مختلف، همراه با مقررات دقیق تر، برای کاهش تأثیر اخبار جعلی در عصر اطلاعات و رسانه‌های اجتماعی مورد نیاز است. اگرچه کشورهای مختلف به رویکردهای مختلفی نیاز دارند، اما تمرکز بر ماهیت بشردوستانه آن و پرداختن به موضوعات مربوط به اطلاعات بنیادی، دو عامل مهم برای کاهش تلاش‌های بعدی جهانی است. کرونا ویروس برخلاف سایر بلایای نامرئی مانند انتشار رادیواکتیو، یک فاجعه غیرقابل اندازه گیری است. بنابراین، داشتن اطلاعات صحیح و به موقع برای جلوگیری از گسترش آن و نیز در پیشگیری درمانی از این بیماری ضروری است. این دو عامل، همراه با حاکمیت خوب و مشارکت شهروندان، رمز موفقیت در مبارزه با ویروس کرونا در آینده است ( Hua and Shaw,2020). برخی از بنگاه‌‌ها برای کاهش خطر بحران ویروس کرونا، استفاده از روش‌های دفتر کار خانگی و فعالیت‌های دیجیتالی مانند اعتماد به جلسات آنلاین و حذف جلسات رو در رو را گسترش داده‌اند(karabag,2020).

روش پژوهش

روش پژوهش حاضر « فراترکیب کیفی» است. نقطه قوت روش فراترکیب، توانایی آن نسبت به شناسایی مقوله‌های مشترک و ایجاد یک چارچوب مفهومی‌ از دل پیشینه است. به‌اعتقاد زیمر« فراترکیب نوعی مطالعۀ کیفی است که اطلاعات و یافته‌های استخراج‌شده از مطالعات کیفی دیگر با موضوع مرتبط و مشابه را بررسی می‌کند» در نتیجه نمونۀ موردنظر برای فراترکیب، از مطالعات کیفی منتخب و براساس ارتباط آن‌ها با پرسش پژوهش ساخته می‌شود. در راستای روش‌ پژوهش، از روش هفت مرحله‌ای "سندلوسکی  و باروسو"  استفاده شده که خلاصۀ این مراحل در شکل (1) نشان داده شده است(به نقل از باتمانی و همکاران، 1397). با توجه به هدف پژوهش، روش‌ فراترکیب کمک می‌کند تا راهکارهای مقابله با پیامدهای ویروس کرونا شناسایی شود. روش گردآوری اطلاعات داده‌های آرشیوی است. در پژوهش‌های مرتبط با ویروس کرونا، پژوهشگران به چارچوبی مناسب، جامع و یکپارچه برای شناسایی مولفه‌های سرمایه اجتماعی کلان دست نیافته‌اند و پژوهش حاضر توانسته است با کمک روش فراترکیب کیفی به احصای این مولفه‌ها کمک کند. جامعۀ آماری این پژوهش شامل کلیۀ  مقالات و گزارشات مربوط به ویروس کرونا می‌باشد، روش نمونه‌گیری نیز هدفمند است. داده‌های موردتحلیل، از پژوهش‌های منتشرشده در سال 2020 با موضوع کرونا ویروس برگرفته شده است. به‌منظور بررسی این پژوهش‌ها به معتبرترین پایگاه‌های اطلاعاتی چون "پابمد" ، "سی. دی. سی" ، "ساینس" ، "مدرکسیو" ، "وایلی" ، "الزویر"  و موتورهای جست‌ و جوی "گوگل اسکولار"  و "گوگل"  مراجعه شده است. همچنین در پایگاه‌های اطلاعاتی از کلیدواژه‌های "Social capital" و"Corona virus"  جهت یافتن مقالات مرتبط استفاده شد. در این پژوهش، تعداد کل مقالات اولیه 30 مقاله بود که درنهایت با بررسی‌های صورت‌گرفته مشخص شد از این تعداد 19 مقاله به موضوع «پیامدهای ویروس کرونا » اشاره کرده اند. 

ابزاری که معمولاً برای ارزیابی کیفیت مطالعات اولیۀ پژوهش‌های کیفی استفاده می-شود، «برنامۀ مهارت‌های ارزیابی انتقادی» است. تعداد مقالات و منابعی که در ابتدا یافت شد، 30 مقاله و منبع بود که براساس این برنامه 19 مقاله و منبع بررسی و تحلیل شد. شیوۀ غربالگری مقالات و منابع براساس این برنامه در شکل (2) منعکس شده است. غربالگری داده‌ها به‌ترتیب براساس «مرتبط بودن عنوان»، «چکیده» و «محتوا و کیفیت مقاله‌ها» با موضوع پژوهش صورت گرفت. جست‌وجوی مقالات به‌صورت رفت و برگشتی و تا رسیدن به حد اشباع ادامه داشت. از آنجایی که داده‌های مقالۀ حاضر از متن مطالعات پیشین استخراج شده است از روش «کدگذاری دستی» جهت تحلیل داده‌ها استفاده شد. به این صورت که هر مقاله جداگانه کدگذاری شد، سپس «مفاهیم» در قالب «مقوله‌ها» دسته‌بندی شدند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل1: گام‌های فراترکیب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل2: شیوه غربالگری مقالات براساسCASP

جدول1: اسناد و مقالات مورد مطالعه

شماره عنوان نوع سند(مجله) نام نویسنده سال

A1 An unprecedented global crisis! the global, regional, national, political, economic and commercial impact of the coronavirus pandemic Journal of Applied Economics and Business Research, 10(1), 1-6 Karabag, S. F 2020

A2 Forecasting the Economic Impact of Coronavirus on Developing Countries: Case of Pakistan. Available on the Social Science Research Network(SSRN):CASS working papers on economics & national affairs Chohan, U. W. 2020

A3 The socio-economic implications of the coronavirus pandemic (COVID-19): A review. International journal of surgery (London, England), 78, 185 Nicola, M., Alsafi, Z., Sohrabi, C., Kerwan, A., Al-Jabir, A., Iosifidis, C., ... & Agha, R 2020

A4 Development of the reproduction number from coronavirus SARS-CoV-2 case data in Germany and implications for political measures. medRxiv Khailaie, S., Mitra, T., Bandyopadhyay, A., Schips, M., Mascheroni, P., Vanella, P., ... & Meyer-Hermann, M. 2020

A5 Inter‐country Distancing, Globalization and the Coronavirus Pandemic. The World Economy. Zimmermann, K. F., Karabulut, G., Huseyin Bilgin, M., & Cansin Doker, A 2020

A6 Coronavirus: The great leveller. Mohan, D 2020

A7 Economic effects of coronavirus outbreak (COVID-19) on the world economy. Available at SSRN 3557504 Fernandes, N 2020

A8 The Global Political Economy Impact of Covid-19 and The Implication to Indonesia Journal of Social Political Sciences, 1(2), 76-92. Muzakki, F 2020

A9 Coronavirus perceptions and economic anxiety Review of Economics and Statistics, 1-36. Fetzer, T., Hensel, L., Hermle, J., & Roth, C 2020

A10 Impact of international travel and border control measures on the global spread of the novel 2019 coronavirus outbreak Proceedings of the National Academy of Sciences, 117(13), 7504-7509. Wells, C. R., Sah, P., Moghadas, S. M., Pandey, A., Shoukat, A., Wang, Y., ... & Galvani, A. P. 2020

A11 Perceptions of Coronavirus Mortality and Contagiousness Weaken Economic Sentiment arXiv preprint arXiv:2003.03848. Fetzer, T., Hensel, L., Hermle, J., & Roth, C. 2020

A12 The effects of transition and political instability on foreign direct investment in ECE emerging markets. UN. Brada, J. C., Kutan, A. M., & Yigit, T. M. 2005

A13 The Coming Coronavirus Crisis: What Can We Learn?. Intereconomics, 55, 98-104 Lucchese, M., & Pianta, M 2020

A14 Crisis Signaling: How Italy's Coronavirus Lockdown Affected Incumbent Support in Other European Countries . Available at SSRN 3606149. De Vries, C. E., Bakker, B. N., Hobolt, S., & Arceneaux, K 2020

A15 Corona virus (Covid-19)“infodemic” and emerging issues through a data lens: The case of china International journal of environmental research and public health, 17(7), 2309. Hua, J., & Shaw, R 2020

A16 Is the impact of social distancing on coronavirus growth rates effective across different settings? A non-parametric and local regression approach to test and compare the growth rate. medRxiv Lancastle, N. M 2020

A17 Coronavirus–Scientific insights and societal aspects.‏ Mathematical Modelling of Natural Phenomena Volpert, V., Banerjee, M., d’Onofrio, A., Lipniacki, T., Petrovskii, S., & Tran, V. C. 2020

A18 COVID-19: the rude awakening for the political elite in low-and middle-income countries BMJ Global Health, 5(5), e002807. Viens, A. M., & Eyawo, O 2020

A19 GAIA 3.0: Effects of the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) outbreak on sustainable development and future perspectives. Research in Globalization, 2, 100014. Berchin, I. I., & de Andrade, J. B. S. O. 2020

یافته‌های پژوهش

از آنجا که پژوهش‌های اندکی در حوزه‌ی سرمایه اجتماعی به بررسی مولفه‌های سرمایه اجتماعی کلان برای مقابله با پیامدهای ویروس کرونا پرداخته‌‌اند، پژوهش حاضر با توجه به مقاله‌ها و منابع موجود و مرتبط با ویروس کرونا به شناسایی این مولفه‌ها پرداخته و بر اساس جدول زیر در قالب کدهای اولیه، مفاهیم و مقوله‌ها، عملیات شناسایی و طبقه بندی تکمیل شده است.

از مجموع 19 مقاله بررسی شده تعداد86 کد اولیه،15مفهوم، 5 مقوله استخراج گردید. پس از دسته بندی مفاهیم و مقوله‌ها کدهای پرتکرار مشخص گردید که عبارتند از: الف: چگونگی تاثیر پوشش رسانه‌ای و ارتباط عمومی بر شیوع پاندمی(2)، ب:جهانی سازی کشورها(4)، پ:افزایش ظرفیت پزشکی برای موفقیت استراتژی‌های مقابله با بحران(2)، ت:جبران کمبودهای مالی مزمن(2)، ث: وجود پرسنل کافی(2)، ج: وجود سیستم‌های بهداشت عمومی جهانی و رفاه(2)،چ: ایجاد بهداشت و رفاه(3)،ح:کاهش بحران اقتصادی(3)،خ:جلوگیری از رکود اقتصادی ناشی از پاندمی(6)، د:‌حمایت از ایجاد فاصله اجتماعی،انزوای شخصی و محدودیت سفر(2)،ذ:حرکت به سوی جهانی شدن و پیشرفت-های فناوری (2)،ر: وجود فناوری کلان داده(2).

جدول2: دسته‌بندی کدهای اولیه، مفاهیم و مقوله‌ها(An شماره سند مورد مطالعه)

مقوله مفاهیم کدها منابع

کارامدی نظام اجتماعی باورها و مدلهای ذهنی افراد در مورد خطر پاندمی 1.درک ماهیت مشکلات بهداشتی،اجتماعی، اقتصادی A13

2.درک میزان بحرانA13

3.درک خوب از پویایی اپیدمی و تعامل نامحسوس بین عوامل و فرایندهای بیشمار برای رفع بحرانA17

4.شناخت نقش ادراک درمورد پاندمی برای روشن کردن مکانیسم‌های روانشناختیA11

5.باورهای مربوط به عوامل خطر پاندمیA9

6.مدلهای ذهنی افراد از شیوع بیماریA9

7.اعتقادات درونی درمورد خطرات پاندمیA9

اشکال جدید خودسازماندهی جوامع8.لزوم مشارکت ذینفعان مختلفA1

9.نقش بیشتر شهروندان، کاربران، سازمانهای غیرانتفاعی، خدمات عمومیA13

10.آموزش واقعی مردم در مورد پاندمی برای مهار گسترش تشویش اقتصادیA11

11.تعامل قویتر انسان‌ها از طریق سفر و مهاجرتA5

12.تاثیرعوامل ملی،نهادی، رفتاری، اجتماعی درموفقیت استراتژی‌های مقابله با بحرانA1

13. اشکال جدید خودسازماندهی جوامعA13

 

توضیحات مختصر در خصوص پیامدهای مفاهیم منتج از کدهای استخراج شده در جدول شماره2

1.باورها و مدل‌های ذهنی افراد در مورد خطر پاندمی: درک میزان بحران برای مقابله با پیامدهای اقتصادی و چالش‌های بزرگ برای دولت‌های ملی، نهادهای اروپایی و سیستم بین المللی لازم است. باورهای مربوط به خطر پاندمی باعث تشویش اقتصادی افراد می‌شود و به شکل‌دهی ادراک عمومی از شدت بحران بهداشتی معاصر و تنش اقتصادی منجر می-شود(Fetzer et al,2020).

2. اشکال جدید خودسازماندهی جوامع: اشکال جدید خودسازماندهی جوامع گسترش نوآوری اجتماعی در خدمات رفاهی را به همراه دارد. همچنین موجب موفقیت استراتژی-های مقابله با بحران می‌گردد(Lucchese& Pianta,2020).

جدول3: دسته‌بندی کدهای اولیه، مفاهیم و مقوله‌ها(An شماره سند مورد مطالعه)

مقوله مفاهیم کدها منابع

همبستگی جهانی کاهش اثر اینفودمیک در شیوع پاندمی 1.ارائه اطلاعات در مورد خصوصیات پاندمی A15

2.چگونگی تاثیر پوشش رسانه‌ای و ارتباط عمومی بر شیوع پاندمیA9,A15

3.تمرکز بر ماهیت انسان دوستانه اخبار و اطلاعاتA15

جهانی سازی کشورها4.اتصال کامل و یکپارچگی جهانA7

5.جهانی سازی کشورهاA1,A5,A13,A19

6.تغییر اشکال غالب ادغام جهانی ملل، صنایع،مشاغل، تجارت‌ها و افرادA1

7.ارزش‌ها و همبستگی اتحادیه اروپا و تمرکز ملی قویA1

قوانین هماهنگ جهانی8. وجود قانون و منابع جهانی برای سیاست‌های رفاهی و بهداشتی، حقوق نیروی کار، استانداردهای زیست محیطیA13

9. وجودقوانین جهانی و هماهنگی در زمینه حمایت از بهداشت برای شناسایی سریع و مقابله با پاندمیA13

 

توضیحات مختصر در خصوص پیامدهای مفاهیم منتج از کدهای استخراج شده در جدول شماره3

1. کاهش اثر اینفودمیک  در شیوع پاندمی: کاهش اثر اینفودمیک موجب کاهش تاثیر اخبار جعلی و رسانه‌های اجتماعی جهانی می‌شود.پوشش رسانه‌ای بر اعتقادات افراد اثر می‌گذارد و ارائه اطلاعات در مورد پاندمی منجر به تنش اقتصادی در بین افراد می-شود(Hua& Shaw,2020).

2. جهانی سازی کشورها: یکپارچگی جهان منجر به تهیه برنامه‌های احتمالی و بسته-های کمک برای پایدار کردن اقتصاد دولت‌ها در سراسر جهان است.جهانی سازی، کشورها را ثروتمندتر، رقابتی‌تر، تواناتر در سرمایه‌گذاری زیرساخت‌های بهداشتی از طریق همکاری-های بین المللی می‌کند. اشکال غالب ادغام جهانی همچنین، میزان آسیب پذیری و ریسک بالایی برای ناکامی‌ها ایجاد می‌کند(Zimmermann et al,2020).

3. قوانین هماهنگ جهانی: نبود قوانین و منابع جهانی باعث تکه تکه کردن سیاست-های ملی و تحت فشار قرار دادن توسط خصوصی‌سازی‌ها و قطع منابع عمومی می‌شود. همچنین در زمینه حمایت از بهداشت هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی ناشی از عدم وجود سیستم‌های بهداشتی و رفاهی کافی را ایجاد می‌کند(Lucchese& Pianta2020).

جدول4: دسته‌بندی کدهای اولیه، مفاهیم و مقوله‌ها(An شماره سند مورد مطالعه)

مقوله مفاهیم کدها منابع

کارامدی سیستم بهداشت و درمان افزایش ظرفیت سیستم بهداشت و درمان 1.کاهش اثر رقابت HIC ‌ها برای تقاضای منابع پزشکی و قیمت گذاری در بازار جهانی فعلی A18

2.توجه به حقوق صاحبان سهام برای مدیریت مسئولانه و سرمایه‌گذاری در سیستم‌های بهداشتیA18

3.پیشرفت در سیستمهای مراقبت، ابزار دقیق، بیوتکنولوژی، ژنتیک، تحقیقات داروییA13

4.افزایش ظرفیت پزشکی برای موفقیت استراتژی‌های مقابله با بحرانA1,A18

5.جبران کمبودهای مالی مزمنA3,A13

6. وجود پرسنل کافیA3,A13

7.توانایی در ارائه خدمات با کیفیت بالاA13

حفاظت از سلامت جهانی و تساوی بیشتر8.وجود سیستمهای بهداشت عمومی جهانی و رفاهA13,A18

9.وجود بهداشت و ایمنی شغلیA13

10.افزایش کیفیت  محیط زیستA13

11.ایجاد بهداشت و رفاهA13,A18,A19

12.ایجاد برابری‌های بهداشتیA13

13.حفاظت از سلامت جهانی و تساوی بیشترA13

14.برابری در رفتارها و درمان‌های بهداشتیA13

15.کاهش تفاوت در بهداشت و سلامت گروه‌های اجتماعی- اقتصادیA13

 

توضیحات مختصر در خصوص پیامدهای مفاهیم منتج از کدهای استخراج شده در جدول شماره4

1. ظرفیت سیستم بهداشت و درمان:در رقابت با HICها (کشورهای پردرآمد) استفاده شخصی از تجهیزات پزشکی لازم برای نخبگان سیاسی دشوار یا غیرممکن می‌شود. حقوق صاحبان سهام برای مدیریت مسئولانه موقعیت قویتری برای کشورهای با درآمد متوسط و پایین به منظور مقابله با اثرات ویروس ایجاد می‌کند. از طرفی کمبود مالی و پرسنل ناکافی سبب ناتوانی در ارائه خدمات با کیفیت بالا می‌شود که پیامدهای آن ضعف در بهداشت، اتلاف منابع مالی، افزایش نابرابری، سهم نامتناسب از مسئولیت بیماری جهانی، رنج بی‌حد و حصر افراد محروم و آسیب پذیر است(Viens& Eyawo,2020).

2. حفاظت از سلامت جهانی و تساوی بیشتر: وجود سیستم‌های بهداشت عنصر اصلی سیاست مساوات (برابری) است. نادیده گرفتن بهداشت و ایمنی شغلی و کیفیت پایین محیط زیست منجر به حوادث مرتبط با کار و مرگ و میر و آلودگی‌های مربوط به بیماری‌ها می‌شود. نابرابری‌های بهداشتی بر میانگین امید به زندگی و کاهش آن تاثیر دارند و حفاظت از سلامت جهانی باعث کاهش قابل توجه هزینه‌های بهداشت و رفاه عمومی می-شود(Lucchese& Pianta,2020).

 

جدول5: دسته‌بندی کدهای اولیه، مفاهیم و مقوله‌ها(An شماره سند مورد مطالعه)

مقوله مفاهیم کدها منابع

کارامدی سیستم اقتصادی کاهش بحران اقتصادی ناشی از پاندمی 1.غلبه برترس ناشی از بحران شدید اعتباری A13

2.جلوگیری از فروپاشی عمده فعالیت‌های اقتصادیA13

3.جلوگیری ازگسترش بازارهای مالی سقوط کرده در سراسر جهانA13

4.کاهش بحران اقتصادیA3,A7,A13

5.جلوگیری از رکود اقتصادی ناشی از پاندمیA3,A4,A7,A8,A13,A15

6.کاهش تاثیرات منفی عمده اقتصادیA13

کارامدی سیاست-های مالی7.سیاست‌های مالی گسترده یا کاهش مالیات در کوتاه مدتA13

8.افزایش منابع مالیA13

9.کاهش محدودیت در ظرفیت منابع کشورهای توسعه یافته و درحال توسعهA2

10. افزایش گردش مالی پرسنلA13

11. جلوگیری از فشار به مشتریان برای پرداخت جهت دریافت خدماتA13

12.بالا بردن نرخ پس انداز  A12

13.استفاده از مزیتFDI  و ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجیA12

ایجاد سیستم اقتصادی با کیفیت بالاتر14.ایجاد سیستم اقتصادی با کیفیت بالاترA13

15.انجام فعالیت‌های اقتصادی جهت حمایت از بهداشت و رفاهA13

16.کاهش نابرابری‌های اقتصادیA13

17.نیاز به مزایای اقتصادیA12

18.برنامه ریزی میان مدت و بلند مدت به دنبال بحرانA3

19.تامین کالاها و خدمات حیاتیA1

20.چگونگی انتخاب استراتژی‌های مقابله با بحران و تعیین چگونگی پاسخ‌های استراتژیک کشورهاA1

توضیحات مختصر در خصوص پیامدهای مفاهیم منتج از کدهای استخراج شده در جدول شماره5

1. بحران اقتصادی ناشی از پاندمی: فروپاشی عمده فعالیت‌های اقتصادی باعث ایجاد بحران مالی می‌شود. رکود و بحران اقتصادی ناشی از پاندمی انبوه بدهی‌های خصوصی غیرقابل پرداخت را ایجاد می‌کند. تاثیرات منفی عمده اقتصادی باعث از دست دادن اشتغال و دستمزد می‌شود(Lucchese& Pianta,2020).

2. کارآمدی سیاست‌های مالی: سیاستهای مالی گسترده سبب تاثیر متوسط در مبارزه با پیامدهای کرونا می‌شود.کاهش منابع مالی سبب تحت الشعاع قرارگرفتن خدمات رفاهی و شباهت یافتن آن به کالاهای بازار می‌گردد(Lucchese& Pianta,2020). همچنین پایین بودن نرخ پس‌انداز باعث ورود جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی می-شود در نتیجه فناوری‌های جدید و مهارت‌های مدیریتی را به همراه می‌آورد(Brada et al,2005).

3. ایجاد سیستم اقتصادی با کیفیت بالاتر: ایجاد سیستم اقتصادی با کیفیت بالاتر آسیب کمتری به سلامت کارگران و شهروندان می‌زند. فعالیت‌های اقتصادی در حمایت از بهداشت و رفاه منجر به تحول پایدار بلندمدت زیست محیطی براساس سیاست صنعتی سبز می‌شود و کاهش نابرابری‌های اقتصادی باعث کاهش نابرابری‌های بهداشتی می‌گردد Lucchese& Pianta,2020)).  مزایای اقتصادی باعث اعاده صلح به منطقه و رفع تنش‌ها چه در داخل و چه در بین کشورهای منطقه است(Brada et al,2005).

جدول6: دسته‌بندی کدهای اولیه، مفاهیم و مقوله‌ها(An شماره سند مورد مطالعه)

مقوله مفاهیم کدها منابع

کارامدی نظام سیاسی جلوگیری از چندپارگی واکنش ملی 1.حمایت از ایجاد فاصله اجتماعی، انزوای شخصی،محدودیت سفر A3,A4

2. حمایت از اقدامات کنترل مرزی، غربالگری فرودگاه و محدودیت سفرA10

3.حمایت‌های عمومی از سیاست‌هایی مانند فاصله اجتماعی و توصیه‌های بهداشتی گسترده که آزادی‌های فردی را محدود می‌کندA14

4.کاهش منافع شخصی نخبگان سیاسیA18

5.نظارت بر توانایی نخبگان سیاسی در استفاده از قدرت و ثروت و امتیاز آن‌ها برای دریافت امکاناتA18

6.حمایت از قرنطینه شدن و ممنوعیت سفر برای نخبگان سیاسی در کشورهای با درآمد متوسط و پایینA18

7.جلوگیری از چندپارگی واکنش ملیA13

8. تحرک(عدم انفعال) طبقات حاکم در کشورهای بادرآمد کم و متوسطA18

عوامل زیرساختی و اعتماد به دولت9.تاثیر مداخلات سیاسی،اجتماعی، اقتصادی دولت‌ها در تمام بخش‌های زندگی روزانه شهروندانA1

10.در نظر گرفتن تفاوت‌های عوامل اجتماعی،فرهنگی،سیاسی و اقتصادی توسط سیاست‌گذارانA16

11.سیاست گذاری بر اساس حوادث و رویدادهای رخ داده در بیمارستان‌ها و جوامع A16

12.عوامل زیرساختی و اعتماد به دولتA1

13.تهیه برنامه توسعه اجتماعی-اقتصادی گسترده و وجود اکوسیستمی برای تشویق کارآفرینیA3

14.به روز کردن سیاست‌های بوجود آورنده بحران A13

15.وجود قوانین سختگیرانهA15

جلوگیری از فساد سیاسی و نفوذ ایدئولوژی سیاسی در کشورها16جلوگیری از انتخابات بد سیاسی در کشورهای با درآمد متوسط و پایینA18

17.جلوگیری از فساد سیاسی و نفوذ ایدئولوژی سیاسی در کشورهای با درآمد متوسط و پایینA18

18.نبود سیاست‌های نئولیبرالیA13

19.افزایش فضای سیاست‌گذاریA13

20.کنترل تاثیر ناپایداری‌های سیاسی منطقه‌ای برتمایل سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاریA12

21.کنترل بی ثباتی سیاسی با منشاء داخلی یا درگیری‌ها و تنش‌های بین المللیA12

وجود دولت رفاه22. وجود دولت رفاه و سیستم‌های بهداشتیA13

23.کنترل خصوصی سازی و قطع بودجه‌های عمومیA13

24.جلوگیری ازکاهش فعالیت‌های آژانس‌های دولتیA13

25.گسترش بازار در مناطقی که توسط اقدامات عمومی محافظت شدهA13

26.کنترل شبکه‌های توزیع غیرمجاز در سیستم‌های دولتی و ناکارامدی سیستماتیکA6

پیشرفت فناوری27. حرکت به سوی جهانی شدن و پیشرفت‌های فناوریA1,A19

28.وجود فناوری کلان داده(big data)A15,A19

29.وجود فناوری‌ها و مهارت‌های مهم مدیریتیA12

 

توضیحات مختصر در خصوص پیامدهای مفاهیم منتج از کدهای استخراج شده در جدول شماره6

1. جلوگیری از چندپارگی واکنش ملی: منافع شخصی نخبگان سیاسی باعث سرمایه-گذاری در یک سیستم درمانی موثر و یکپارچه می‌شود. توانایی نخبگان سیاسی در استفاده از قدرت باعث تلاش آن‌ها برای تضعیف و کمبود پوشش جهانی بهداشت می‌شود(Viens& Eyawo,2020). جلوگیری از چندپارگی ملی باعث ایجاد یک نهاد سیاسی قادر به مواجهه با پاندمی و پیامدهای اقتصادی آن می‌شود(Lucchese& Pianta,2020).

2. عوامل زیرساختی و اعتماد به دولت: به روز کردن سیاست‌هایی که منجر به بحران شده باعث مقابله با پیامدهای اقتصادی و چالش‌های بزرگ برای دولت‌های ملی، نهادهای اروپایی و سیستم بین المللی است(Lucchese& Pianta,2020).ایجاد اکوسیستمی که مشوق کارآفرینی است باعث شکوفایی افرادی که دارای مدل‌های تجاری و قوی و پایدارند می‌شود. اعتماد به دولت نیز برای موفقیت استراتژی‌های مقابله با بحران ضروری است(Nicola et al,2020).

3. فساد سیاسی و نفوذ ایدئولوژی سیاسی در کشورها: انتخاب بد سیاسی و وجود فساد سیاسی باعث محدود شدن بودجه بهداشت و درمان و بهداشت عمومی و نیز تضعیف سیستم‌های بهداشتی می‌شود(Viens& Eyawo,2020). سیاست‌های نئولیبرالی باعث کاهش جدی وضعیت رفاهی و افزایش شدید اختلاف در درآمد و ثروت می‌شود. همچنین کاهش فضای سیاست‌گذاری ساز وکارهای جدیدی در ایجاد نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی است Lucchese& Pianta,2020)).

4. وجود دولت رفاه: خصوصی سازی و قطع بودجه‌های عمومی باعث کاهش فعالیت-های آژانس‌های دولتی می‌شود که منجر به از دست دادن کلیت (جامعیت)، اثربخشی و کیفیت خدمات است. وجود دولت رفاه سبب روی آوردن به دولت به دلیل انجام اقدام جمعی، تامین بهداشت، آموزش، دانشگاه‌ها، حقوق بازنشستگی، کمک‌های اجتماعی، تامین مالی عمدتا از طریق اقدامات عمومی و کاهش نابرابری‌ها می‌شود Lucchese& Pianta,2020)).

5. پیشرفت فناوری: جهانی شدن فناوری سبب ایجاد و تقویت شبکه‌های بین المللی و انتقال دانش و به اشتراک گذاشتن روش‌ها و تجربیات می‌باشد. وجود فناوری کلان داده باعث ترسیم ابتکارات و شیوه‌های جدید و بهبود انعطاف‌پذیری سیستم‌های اقتصادی-اجتماعی انسانی و روابط آن با محیط زیست می‌شود (Berchin& de Andrade,2020)و نیز وجود فناوری‌ها و مهارت‌های مدیریتی باعث سوق دادن شرکت‌های خارجی به سمت اقتصاد داخلی می‌شود(Brada et al,2005).

نتیجه‌گیری

براساس توضیحات بیان شده در مورد سرمایه اجتماعی در مقدمه پژوهش، عوامل ساختاری سرمایه اجتماعی در سطح کلان عموما فراتر از سطح گروه‌بندی اجتماعی می‌باشد. انسان جوامع پیچیده‌ای را ایجاد کرده‌ که برای جلوگیری از رفتارهای استثماری(رفتارهایی که منجر به بهره‌کشی از فرد در اجتماع می‌شود) به ساختار و سازماندهی نیاز دارد. این ساختارها شامل نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی و نهادهای هماهنگ کننده است که به تنظیم ماهیت تعامل انسانی و تعریف قواعد کمک می‌کنند. ماهیت ترکیبی این نهادهای هماهنگ کننده و قوانین و مقررات ناشی از آن ساختارهای قدرتمندی از طبقه‌بندی اجتماعی را ایجاد می‌کند. شیوع ویروس کرونا و تاثیر آن بر ساختارهای مختلف جوامع، اهمیت نقش سرمایه اجتماعی را در سطح کلان بیش از پیش نمایان می‌سازد. پیامدهای پاندمی برای جوامع نشان دهنده این واقعیت است که برای مقابله با بحران‌های همه گیر، کارآمدی ساختارهای مختلف جامعه از جمله ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و بهداشت و درمان لازم و ضروری است که این امر بر اهمیت عوامل ساختاری سرمایه اجتماعی در سطح کلان دلالت می‌کند. لازم است جوامع از سرمایه کلان اجتماعی به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به کارآمدی ساختارهای مختلف خود بهره گیرند که در این میان برنامه‌های دستگاه‌های هماهنگ کننده قوانین و مقررات علی الخصوص دولت برای تحقق این هدف از اهمیت بسزایی برخوردار است. طبق یافته‌های پژوهش اعتماد به دولت از جمله مولفه‌های مهم سرمایه اجتماعی است که برای مقابله با پیامدهای ویروس کرونا در ادامه این بحران ضروری است. ناکارآمدی هر یک از ساختارهای هماهنگ کننده در سطح کلان سبب ایجاد اختلال درکارکرد سرمایه  اجتماعی در سطوح پایین تر یعنی سطح متوسط و خرد می‌گردد و راه‌های مقابله با بحران کرونا ویروس را با دشواری‌های زیادی مواجه می‌سازد. شواهد نشان دهنده این امر می‌باشد که تقویت و توجه به سرمایه اجتماعی در سطح کلان یکی از راهکارهای  هدایت جوامع به سمت اهداف توسعه پایدار و آمادگی بیشتر آن‌ها برای مقابله با مسائل و بحران‌های همه‌گیر آتی می‌باشد.

پیشنهادات

از آنجا که ناکارآمدی در عوامل ساختاری سرمایه اجتماعی در سطح کلان مانع مقابله با خطر همه‌گیری کرونا ویروس و سایر بحران‌های پیش رو در آینده می‌باشد نویسنده  مطابق با یافته‌های پژوهش پیشنهادات زیر را ارائه می‌دهد: بررسی جامع و همه جانبه در ساختار نظام‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، بهداشت و درمان برای کشف علل و عوامل ناکارامدی این ساختارها و تلاش در جهت رفع این علل و عوامل از طریق الف) فرهنگ سازی و تلاش در جهت ایجاد باورها و مدل‌های ذهنی مطابق با اهداف سرمایه اجتماعی کلان در سطح جامعه، ب)نظارت و کنترل بر انتشار اطلاعات و اخبار ارائه شده توسط رسانه‌های جمعی جهت کاهش اثر اینفودمیک اطلاعات و جلوگیری از ایجاد باورهای متاثر از اخبار جعلی در سطح جامعه، پ) تلاش برای تدوین و اجرای قوانین و مقررات هماهنگ کننده نهادها در جهت ایجاد ساختارهای قدرتمندی از طبقه بندی اجتماعی، ت) رفع ناکارامدی‌های سیستم بهداشت و درمان از طریق افزایش ظرفیت سیستم بهداشت و درمان و پزشکی و حفاظت از سلامت همگانی و ایجاد برابری بهداشتی، ث)رفع ناکارامدی سیستم اقتصادی از طریق بررسی سیاست‌های مالی و ایجاد سیستم اقتصادی با کیفیت بالاتر وتلاش در جهت کاهش نابرابری‌های اقتصادی،ج)جلوگیری از چندپارگی واکنش ملی از طریق معطوف ساختن توجه نهادهای هماهنگ کننده به پیامدهای سرمایه اجتماعی در سطح خرد، متوسط و کلان و ایجاد اعتماد عمومی، چ)بررسی مجدد و همه جانبه زیرساخت‌های جامعه و تلاش در جهت برطرف ساختن نواقص و مشکلات ،ح) ممانعت از شکل‌گیری فساد سیاسی و نفوذ ایدئولوژی‌های سیاسی در میان نهادهای تدوین‌گر و هماهنگ کننده  قوانین و مقررات و مجریان قوانین.

پی‌نوشت‌ها

1. Elsevier 2. Wiley

3. MedRxiv 4. Science

5. cdc 6. Pubmed

7. Low and Middle Income Countries 8. Scheidel

9. Infodemic 10. Sandelowski and Barroso

11. Pubmed 12. cdc

13. Science 14. MedRxiv

15. Wiley 16. Elsevier

17. Google Scholar 18. Google

19. رجوع شود به صفحه9 20. High-income country

21.  High-income country 22. Foreign direct investment