انتظار بهبود عملکرد صنایع دولتی واگذار‏شده به بخش خصوصی: حقیقت یا افسانه؟

چکیده

دولت جمهوری اسلامی ایران به منظور بهبود عملکرد شرکت‏های دولتی، پس از تصویب قانون برنامه‏ی اول توسعه‏ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، به عبارتی از سال 1368، تصمیم گرفت سهام شرکت‏های دولتی را واگذار نماید. در مصوبه‏ی هیئت وزیران روش‏های انتخاب‏شده برای خصوصی‏سازی غالباً از طریق انتقال مالکیت شرکت‏ها برنامه‏ریزی شده است. نکته‏ی حایز اهمیت انتخاب روش بورس به عنوان اولویت روش واگذاری است که تقریباً بنابر دلایل غیر‏اقتصادی و صرفاً به دلیل وجود بازار بورس در ایران از سال 1346 در نظر گرفته شده است. از نظر تئوریک انتظار می‏رود عملکرد شرکت‏ها پس از خصوصی شدن بهبود یابد؛ اما بسیاری از تحقیقات تجربی خارجی در مورد تغییر عملکرد شرکت‏ها بعد از خصوصی‏سازی، نتایج متناقضی را گزارش کرده‏اند. نتایج متناقض به دست آمده از مطالعات پیشین و عدم انجام تحقیق تجربی جامع در ایران، ضرورت تحقیق در مورد بررسی اثرات خصوصی‏سازی را در ایران بیش از پیش آشکار می‏سازد. این تحقیق با هدف ارزیابی تأثیر خصوصی‏سازی از طریق بورس اوراق بهادار بر عملکرد مالی/عملیاتی شرکت‏های دولتی واگذار‏شده انجام شد. در این تحقیق عملکرد مالی/عملیاتی سه سال قبل و سه سال بعد از واگذاریِ 42 شرکت، که حداقل 50% از سهام آن‏ها در فاصله‏ی سال‏های 1368 تا 1386 از طریق بورس اوراق بهادار واگذار شده است، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد واگذاری سهام، هرچند تا حدودی باعث بهبود سودآوری و بهره‏وری نیروی کار می‏شود، تأثیر قابل ملاحظه‏ای بر بهره‏وری کل عوامل، بهره‏وری سرمایه و گردش مجموع دارایی‏های شرکت‏های واگذار‏شده ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Expected Performance Improvement of Privatized Industries: Fact or Fiction?

چکیده [English]

In theory, it is often expected that the financial performance and productivity of state owned firms are improved after privatization. But some empirical researches conducted in western countries have found findings which do not confirm this expectation. In addition, there is no solid research evidence available regarding the performance of Iranian firms being privatized in recent decade. Thus, there exist considerable doubts about the real effects of privatization on the performance of such firms. This research was carried out to investigate the effects of privatizing state owned Iranian firms on theirfinancial/operational performance. Therefore, six years of financial/operational performance of 42 firms was examined against some generally accepted criteria. All of the sample firms were privatized during 1990-2008 by transferring at least 50% of their shares to the private sector. Performances of these firms three years before and three years after privatization were studied. Results revealed that the transfer of shares (change in ownership of the firms) has caused only small amount of improvement in the firms' profitability and human resource productivity, whereasprivatizationhas had no significant effects on the firms total factor productivity (TFP), total assets turn over, and capital productivity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Privatization
  • StockExchange
  • Total Factor Productivity
  • DivisiaIndex
علی‏نقی مصلح شیرازی* مرجان قائد‏شرف (1390) انتظار بهبود عملکرد صنایع دولتی واگذار‏شده به بخش خصوصی: حقیقت یا افسانه؟ سال 6 (شماره 21), 141-172 Ali Naghi Mosleh Shirazi Marjan Ghaed Sharaf (2012) Expected Performance Improvement of Privatized Industries: Fact or Fiction? volume 6 (number 21), 141-172