Communication Apprehension in Online Classes: Investigating the Role of Students’ Cultural Values and Personality Traits

Aghaz, Asal; Dehghan Salmasi, Soroush

Communication Apprehension in Online Classes: Investigating the Role of Students’ Cultural Values and Personality Traits

Document Type : Original Manuscript

Authors

¹ Assistant Professor; Department of Management, Science and Technology; Amirkabir University of Technology (Tehran Polytechnic)

² Chief Consultant to the Chairman of the Board ,IRAN ITOK ENGINEERING COMPANY

Abstract

The effectiveness of online education in the recent pandemic, has led to a shift toward a hybrid education (a combination of in-person and online education). This study focuses on the challenges of communication in online classes and is aimed to investigate the impact of personality traits (Big five) and cultural values (Horizontal and Vertical Individualism/Collectivism) on the communication apprehension (CA) level (communication participation avoidance and low level of communication confidence). The participant of this research were the MBA students of Iranian business schools via an online survey. The results indicate that extroverted and agreeable students and those who show a high level of openness to experience, exhibit a lower level of CA in online classes. However, neuroticism predicts a higher level of CA positively and significantly. The results also demonstrate that students with high levels of horizontal collectivism are more prone to show higher levels of CA. In contrast, a high level of individualism (whether vertical or horizontal) predicts CA negatively.

Keywords

Full Text

ترس دانشجویان از ارتباطات کلامی در کلاس های آنلاین:

بررسی نقش ارزش های فرهنگی و ویژگی های شخصیتی

عسل آغاز *

سروش دهقان سلماسی **

تاریخ دریافت: 19/02/1402

تاریخ پذیرش: 28/03/1402

چکیده

تجربه موفقیت آمیز کلاس‌های آنلاین در دوران همه‌گیری کووید 19 باعث شد که دانشگاه‌ها در دوران پساکرونا بازگشت کاملی به رویکرد آموزشی قبلی خود نداشته و برخی از دروس خود را همچنان از طریق کلاس‌های آنلاین و یا به صورت ترکیبی (حضوری- آنلاین) ارائه کنند. باتوجه به مشکلاتی که دانشجویان در برقراری ارتباطات موثر در کلاس های آنلاین دارند، این پژوهش بر آن است که در قالب پیمایش به بررسی تاثیر ویژگیهای شخصیتی (مدل پنج عاملی) و ارزشهای فرهنگی (فردگرایی و جمع گرایی افقی/عمودی) دانشجویان رشته مدیریت کسب و کار بپردازد. از اینرو، تعدادهفت دانشکده مدیریت از بین دانشگاه ‌های معتبر کشورانتخاب شدند تا ترس ازبرقراری ارتباطات کلامی دانشجویان (اجتناب از مشارکت در ارتباطات و کمبود اعتماد به نفس در ارتباطات)را در کلاس های آنلاین بررسی کنیم. یافته های این پژوهش نشان می‌دهد دانشجویانی که برون-گرایی، و سازگاری بالاتری داشته و از تجارب جدید بیشتر استقبال می‌کنند، از برقراری ارتباطات کلامی در کلاسهای آنلاین هراس کمتری دارند و در مقابل دانشجویانی که روان رنجورترند، سطح بالایی از ترس از ارتباطات را از خود بروز می‌دهند. نتایج این پژوهش همچنین نشان می‌دهد دانشجویانی که جمع گرایی افقی بیشتری دارند بیشتر از برقراری ارتباطات کلامی می‌ترسند و در مقابل دانشجویانی که دارای سطح بالایی از فردگرایی افقی یا عمودی هستند، تمایل بیشتری به روشن کردن میکروفون، دوربین و یا هردو در کلاس های آنلاین داشته و از برقراری ارتباطات کلامی ترس چندانی ندارند.

واژگان کلیدی: ترس از ارتباطات کلامی، ارزشهای فرهنگی، ویژگی های شخصیتی، کلاس های آنلاین

مقدمه

در سال اول شیوع ویروس کرونا، محدودیت های شدیدی توسط دولت ها در سراسر جهان جهت پیشگیری از همه گیری این ویروس وضع شد. همگام با این محدودیت ها، دانشگاه ها شرایط بی سابقه ای را تجربه نموده و مجبور شدند تا دروس خود را به صورت آنلاین ارائه کنند. در ایران نیز وقتی که اولین مورد ابتلا به ویروس کووید 19 در تاریخ 30 بهمن 1398 یافت شد، با اعلام ستاد کشوری کرونا، دانشگاه ها ملزم شدند تا کلاس‌های خود را بصورت آنلاین برگزار نمایند. اکنون پس از فروکش نسبی این بیماری، این‌گونه به نظر می-رسد که باتوجه به تجربه موفقیت آمیز برگزاری کلاس‌های آنلاین و فراهم شدن زیرساختهای مناسب، برخی از کلاس‌ها می‌توانند همچنان به صورت آنلاین و یا هیبریدی (ترکیبی از آنلاین و حضوری) برگزار شوند.

آموزش آنلاین به دلیل انعطاف پذیری در مشارکت دانشجویان، دسترسی آسان و همچنین سادگی در استفاده از آن، مورد پذیرش تعداد بسیاری از دانشجویان قرار گرفته است. هر چند، این شیوه برگزاری با مشکلاتی نیز همراه است. فعالیت و تعامل کم دانشجویان در این کلاس ها همراه با کمبود صمیمیت و نبود ارتباطات غیرکلامی می‌تواند از جمله مهمترین مشکلات باشد. همچنین، عدم ارتباط حضوری دانشجویان در کلاس‌های آنلاین و ارتباط تصویری محدود بین آن‌ها می تواند باعث بروز برخی سوتفاهم ها شود(Alawamleh et al., 2020).

نقش ارتباطات موثر در موفقیت افراد در مسیر تحصیلی، حرفه‌ای و همچنین زندگی روزمره بر کسی پوشیده نیست(Sealy, 2021). به دلیل ضرورت ارتباطات موثر، دانشگاه ها و بخصوص دانشکده های مدیریت معمولا درس‌های مربوط به توسعه مهارت‌های ارتباطی را در برنامه آموزشی خود می‌گنجانند. (Rahmani & Croucher, 2017) با این وجود، برخی افراد در برقراری ارتباط با دیگران موفق نیستند (Sealy, 2021) و همین عدم مهارت می‌تواند منجر به عدم موفقیت آن‌ها در محل تحصیل و محیط کار شود (Blume et al., 2013). عوامل متعددی می‌توانند مانع از برقراری ارتباطات موثر شوند؛ مانند تفاوتهای فرهنگی، جنسیت، خودسانسوری، سکوت، خطاهای ادراکی که در پژوهشهای مختلفی به آنها پرداخته شده است(Robbins & Judge, 2023). اما یکی از مهمترین این موانع که با وجود اهمیت بسیار، کمتر مورد پژوهش قرار گرفته ترس از برقراری ارتباطات کلامی است. این نوع ترس، اضطرابی است که در برقراری ارتباطات غیرنوشتاری وجود دارد و می‌تواند تاثیر مهمی در عادات و الگوهای رفتاری افراد داشته باشد (Bourhis et al., 2006). برخی افراد مهارت بسیاری در برقراری ارتباط در دنیای مجازی دارند و همچنین از قدرت نوشتاری بالایی برخوردارند، ولی زمانی که باید وارد ارتباطات رو در رو شوند چندان موفق عمل نمی-کنند.

مروری بر مبانی نظری ترس از ارتباطات کلامی نشان می‌دهد که فرهنگ یکی از مهمترین عوامل موثر بر این نوع ترس است (Albuquerque et al., 2023; Aune et al., 2001; Croucher, 2013a; Madlock, 2012; Sarhan et al., 2019; Yook, 2015). این بدان معنی است که افراد یک فرهنگ ممکن است سطح متفاوتی از ترس از ارتباطات کلامی را در مقایسه با افرادی از سایر فرهنگ ها، داشته باشند. حتی تفاوت در ویژگی‌های فرهنگی می‌تواند فراتر از تفاوت در سطح کشورها بوده و افراد یک کشور یا یک شهر ارزش های فرهنگی متفاوتی داشته باشند(Straub et al., 2002). پژوهش های پیشین نشان داده اند که فرهنگ یکی از عواملی است که در پیش بینی نحوه تعامل افراد در محیط‌های آنلاین نیز موثر است. در همین راستا، ارزشهای فرهنگی افراد، نقش مهمی در شکل گیری رفتار آن‌ها در بستر تکنولوژی ایفا می‌کند(Chau and Hu, 2002; Srite & Karahanna, 2006).

بنابراین، یکی از اهداف این پژوهش آن است که به بررسی تاثیر ارزشهای فرهنگی دانشجویان بر ترس از ارتباطات کلامی در کلاسهای آنلاین دانشگاه بپردازیم. به این منظور، چهار بعد فرهنگی مطرح شده توسط سینگلیس و همکاران (1995) (فردگرایی افقی، فردگرایی عمودی، جمع گرایی افقی، جمع گرایی عمودی) در نظر گرفته شده است. همچنین، باتوجه به اینکه پژوهش های پیشین نشان داده‌اند هر فردی در هر زمان، مکان و موقعیتی ممکن است سطحی از ترس از ارتباطات را تجربه کند و این امر می‌تواند ناشی از ویژگیهای فردی و شرایطی باشد که در آن قرار گرفته است (Jay-ar & Lasaten, 2018). هدف دیگر این پژوهش آن است که به بررسی تاثیر ویژگیهای شخصیتی دانشجویان بر ترس از برقراری ارتباطات کلامی بپردازد.

مروری بر مبانی نظری پژوهش

ترس از ارتباطات کلامی

بر اساس مبانی نظری حوزه ارتباطات، یکی از عوامل مهمی که بر سر راه ارتباطات موثر مانع ایجاد می‌کند ترس از ارتباطات است (Hassall et al., 2000) که به اضطراب یا نگرانی ناشی از ارتباط برقرار کردن با دیگران در موقعیت های واقعی یا مورد انتظار اشاره می-کند(McCroskey, 1984). این نوع ترس دربرگیرنده دو نوع ترس از ارتباط کلامی و ترس از ارتباط نوشتاری یا غیرکلامی است(Simons & Riley, 2014). متداول‌ترین نشانه ترس از ارتباط، اجتناب است. افرادی که میزان بالایی از ترس از ارتباطات را تجربه می ‌کنند ترجیح می‌دهند شروع کننده تعامل نباشند و از صحبت کردن با دیگران خودداری کنند. این افراد تا آنجا که می‌توانند ارتباط با دیگران را کاهش می‌دهند چون تعامل با دیگران باعث آشفتگی آنها می‌شود (Blume et al., 2013).

این نوع ترس را می‌توان از دو دیدگاه متفاوت تجزیه و تحلیل کرد که عبارتند از: ترس از ارتباطات مبتنی بر زمینه و ترس از ارتباطات مبتنی بر ویژگی (McCroskey,1977). در یک دسته بندی، ترس از ارتباطات با چهار سطح تعریف شده است: ترس از ارتباطات مبتنی بر ویژگی، ترس از ارتباطات مبتنی بر زمینه، ترس از ارتباطات مبتنی بر مخاطب، ترس از ارتباطات مبتنی بر موقعیت. لازم به ذکر است که ترس از ارتباطات صرفا متعلق به افراد خاصی نیست و هر فردی با هر نوع جنسیت، سن و فرهنگی، ممکن است سطحی از آن را تجربه نماید (McCroskey, 2015).

ترس از ارتباطات کلامی در محیط دانشگاه

ترس از ارتباطات در محیط های مختلفی مانند مدرسه، دانشگاه و محل کار که ارتباطات در آنها نقش پررنگی را ایفا می‌کند، نمود گسترده‌ای دارد. درواقع، افرادی که از سطح بالایی از ترس از ارتباطات رنج می‌برند نسبت به سایر افراد، در محیط‌های تحصیلی کمتر به موفقیت دست پیدا کرده و درمحیط های شغلی نیز فرصت های شغلی و موقعیت های مربوط به ارتقا را از دست می‌دهند (Sealy, 2021).

باشیوع ویروس کووید 19 و به تبع آن، عدم امکان برگزاری کلاس‌های حضوری، دانشگاه‌های سراسر جهان به سرعت کلاس های آنلاین را با سیستم آموزشی سنتی خود جایگزین کردند(Radoli, 2020). هم اکنون نیز بسیاری از دانشگاه ها از سیستم آموزش ترکیبی (حضوری و آنلاین) جهت ارائه برنامه‌ها و دروس خود استفاده می‌کنند. در واقع، تجربه موفقیت آمیز استفاده از کلاس های آنلاین باعث شد که دانشگاه ها در دوران پساکرونا بازگشت کاملی به رویکرد آموزشی قبلی خود که برگزاری کلاس‌ها بصورت حضوری بود نداشته باشند، بلکه برخی از دروس خود را نیز از طریق کلاس های آنلاین ارائه کنند.

با استفاده از آموزش آنلاین، دانشجویان و اساتید می توانند از فاصله دور گرد هم آمده و با یکدیگر ارتباط برقرار کنند؛ هرچند، برقراری ارتباطات در کلاس‌های آنلاین دشواری‌هایی داشته و می‌تواند با ترس همراه باشد (Greenan, 2021) . ترس از ارتباطات در محیط کلاسی به سطحی از نگرانی یا اضطراب گفته می شود که هنگام مشارکت در بحث های کلاسی توسط دانشجویان احساس می‌گردد. این نوع ترس می تواند به دو بعد تقسیم گردد. بعد اول به "اجتناب از مشارکت در ارتباطات" اشاره دارد که به معنی عدم تمایل به مشارکت در بحث های کلاسی است. بعد دوم، "کمبود اعتماد به نفس در ارتباطات" را دربرمی‌گیرد که به معنی اضطراب یا نگرانی ناشی از قضاوت شدن توسط سایرین در کلاس درس می باشد(Neer, 1987) .

بطور کلی سه عامل می تواند باعث بروز ترس از ارتباطات کلامی میان دانشجویان شود: ترس از قضاوت دیگران (همکلاسی ها و اساتید)، تجربیات قبلی در ارتباطات، میزان آمادگی دانشجویان در مهارت های ارتباطی(Byrne et al., 2012). چنین ترسی در کلاس‌های آنلاین می تواند به وصل نکردن صدا و تصویر توسط دانشجویان انجامیده و صرفا به برقراری ارتباط از طریق نوشتن در چت باکسها بینجامد.

تاثیر ویژگیهای شخصیتی بر ترس از ارتباطات کلامی

ویژگی‌های شخصیتی به تمایلات شناختی، رفتاری و عاطفی پایداری اشاره می-کند که افراد را از هم متمایز ساخته (Lynn, 2021) و بر چگونگی تفکر، احساس و عمل انسان‌ها تاثیر می‌گذارد (Chen & Lin, 2017; Moore & Craciun, 2021).

مدل پنج عاملی شخصیت که اولین بار توسط گلدبرگ (1993) برای توصیف ویژگی‌های شخصیتی افراد مطرح شد، یکی از پرکاربردترین طبقه بندی ‌های موجود جهت درک مفهوم شخصیت افراد می باشد. (Allik, 2005; McCrae & Costa, 1997; Wu & Lai, 2019) طبق این مدل، می‌توان ویژگیهای شخصیتی افراد را به پنج دسته تقسیم کرد: برونگرایی، سازگاری، وظیفه شناسی، روان رنجوری و استقبال از تجارب جدید.

رابطه بین ترس از ارتباطات و ویژگیهای شخصیتی با استفاده از مدل شخصیتی سه عاملی آینزک (1986) (درون گرایی-برون گرایی، ثبات-بی ثباتی احساسی، اجتماعی-ضداجتماعی بودن) مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهند که رابطه معناداری بین ترس از ارتباطات و روان رنجوری و درونگرایی وجود دارد (Beatty et al., 1998) برخی دیگر از پژوهش‌ها نیز بر رابطه مثبت و معنادار میان ترس از ارتباطات و روان رنجوری و رابطه منفی میان ترس از ارتباطات و برونگرایی اشاره کرده‌اند (Blume et al., 2013; Beatty & Pascual‐Ferrá, 2015).

در ادامه به رابطه بین ابعاد مدل پنج عاملی شخصیت و ترس از ارتباطات کلامی در محیط دانشگاه می‌پردازیم.

ترس از ارتباطات کلامی و برون گرایی

برون گرایی یکی از ویژگی های شخصیتی است که ویژگی‌هایی چون اجتماعی بودن، خوش مشرب بودن را دربرمی‌گیرد (Smillie, 2013; Lynn, 2021). افراد برونگرا معمولا با اعتماد به نفس، فعال و خوش بین بوده (Sahni et al., 2021) و تمایل زیادی برای صحبت کردن و ایجاد ارتباط دوستانه با دیگران دارند (McCrae & Costa, 1987). در مقابل، افراد درون گرا (کسانی که سطح پایینی از برون گرایی دارند) معمولا کم حرف بوده، تمایل دارند تنها باشند یا فقط با دایره محدودی از اطرافیانشان ارتباط برقرار کنند (Moore & Craciun, 2021).

نتایج برخی پژوهشها نشان می‌دهد که برون گراها معمولا تمایل بیشتری دارند تا از مزایای ارتباطات آنلاین استفاده کنند (Huang et al., 2021). آن‌ها در ارتباطات در فضای آنلاین حضور فعال‌تری داشته و از این راه می‌توانند نیازشان به برقراری ارتباطات اجتماعی را برطرف کنند. (Gil de Zúñiga et al., 2017; Smillie et al., 2012) بنابراین باتوجه به موارد گفته شده می‌توان فرضیه زیر را مطرح کرد:

فرضیه 1: دانشجویان با میزان برون گرایی بالاتر، (پایین‌تر) سطح پایین تری (بالاتری) از ترس از ارتباطات کلامی را از خود نشان می‌دهند.

ترس از ارتباطات کلامی و سازگاری

سازگار بودن به ویژگی‌هایی چون همدردی، تابعیت و تعادل اشاره دارد. افراد دارای سازگاری بالا تمایل دارند که با دیگران در ارتباط بوده و به عنوان حامی آنان عمل کنند(Lynn, 2021). در مقابل کسانی که سازگاری پایینی دارند، معمولا نسبت به دیگران با دشمنی و خصومت رفتار می‌کنند. (Moore & Craciun, 2021) بنابراین، می‌توان فرضیه دوم را به صورت زیر مطرح کرد:

فرضیه 2: دانشجویان با میزان سازگاری بالاتر (پایین‌تر) سطح پایین تری (بالاتری) از ترس از ارتباطات کلامی را از خود نشان می‌دهند.

ترس از ارتباطات کلامی و وظیفه شناسی

وظیفه شناس‌ها اغلب بعنوان افراد متعهد، توانمند، قابل اتکا، منظم، کوشا و کاری شناخته می‌شوند (Rahman et al., 2018;Sahni et al., 2021). افرادی که وظیفه شناسی پایینتری دارند، کمتر در جمع ها حاضر شده و سعی می‌کنند تا از موقعیت هایی که به واسطه آنها در معرض ارزیابی قرار می‌گیرند اجتناب کنند(Hoon & Tan, 2008; Picazo-Vela et al., 2010). بنابراین، می‌توان فرضیه سوم را به صورت زیر مطرح کرد:

فرضیه 3: دانشجویان با میزان وظیفه شناسی بالاتر (پایین‌تر) سطح پایین تری (بالاتری) از ترس از ارتباطات کلامی را از خود نشان می‌دهند.

ترس از ارتباطات کلامی و روان رنجوری

روان رنجوری با ویژگی‌هایی مثل عدم تعادل احساسی، افسردگی، اضطراب و ترس همراه است (Lynn, 2021). افراد روان رنجور معمولا مضطرب بوده و با کمبود عزت نفس و ترس از اجتماع شناخته می شوند. این افراد از اینکه توسط دیگری طرد شوند، احساس ترس می-کنند (Moore & Craciun, 2021) در مقابل، افرادی که سطح پایینی از روان رنجوری دارند، ثبات عاطفی و عزت نفس بیشتری از خود نشان می‌دهند(Picazo-Vela et al., 2010) بنابراین، می‌توان فرضیه چهارم این پژوهش را به شکل زیر پیشنهاد کرد:

فرضیه 4: دانشجویان با میزان روان رنجوری پایین‌تر (بالاتر) سطح پایین تری (بالاتری) از ترس از ارتباطات کلامی را از خود نشان می‌دهند.

ترس از ارتباطات کلامی و استقبال از تجارب جدید

استقبال از تجارب جدید یکی از ویژگی‌های شخصیتی در مدل پنج عاملی است که معمولا با خلاقیت، پذیرش تغییرات، انعطاف پذیری و حس زیبایی شناسی بروز پیدا می-کند(DeYoung et al., 2014). افرادی که پذیرش بالاتری نسبت به تجربه های جدید دارند، خلاق‌تر و منعطف‌ترند و بهتر ارتباط برقرار می‌کنند (Roesch et al., 2006). در نتیجه، این افراد وقتی در موقعیت های تنش زا قرار می‌گیرند، این قابلیت را دارند تا با بکارگیری استراتژی‌های مناسب با آن موقعیت تنش زا روبرو شوند. بنابراین می‌توان فرضیه زیر را مطرح کرد:

فرضیه 5: دانشجویان دارای سطح بالاتر (پایین‌تر) از استقبال از تجارب جدید، سطح پایین تری (بالاتری) از ترس از ارتباطات کلامی را از خود نشان می‌دهند.

فرهنگ

به طور کلی، فرهنگ به مجموعه‌ای از معانی، باورها و رسوم مشترک گفته می‌شود که بر شیوه تعامل افراد با محیط خود تاثیر می‌گذارد (Triandis, 2018). فرهنگ باعث می شود افرادی که به یک جامعه یا گروه تعلق دارند ارزش های مشترکی داشته باشند. این ارزش‌ها به درک مشابهی از وقایع منجر شده و باعث می‌شود افراد برمبنای مفروضات مشترک، با یکدیگر تعامل نمایند (Rohner, 1984).

طی دهه‌های گذشته، پژوهشگرهای بسیاری تلاش کرده‌اند تا به تبیین مفهوم فرهنگ و دسته بندی ابعاد آن بپردازند. یکی از شناخته شده ترین کارهای انجام شده در این حوزه، مربوط به هافستد است. او در تحقیق خود ابعاد فرهنگی شامل فاصله قدرت، فردگرایی- جمع گرایی، مردانگی-زنانگی و اجتناب از عدم قطعیت را مطرح کرد و بعدها دو بعد دیگر کوتاه مدت نگری-بلند مدت نگری و خویشتن داری-افراط را به مدل خود اضافه کرد (Hofstede, 1980, 1984, 2010, 2011, 2001).

در بسیاری از پژوهشها، فردگرایی/جمع گرایی به عنوان مهمترین بعد در مدل فرهنگی هافستد جهت پیش بینی رفتارهای اجتماعی افراد در نظر گرفته می شود .(Voyer et al., 2017)در جوامع جمع گرا، افراد از دوران کودکی با مفهوم گروه‌ آشنا شده و می‌آموزند که منافع جمعی بر منافع فردی ارجحیت دارند(Hofstede, 2001). در مقابل، درجوامع فردگرا، افراد ترجیح می دهند که بعنوان یک فرد مستقل و نه بعنوان عضوی از یک گروه عمل کنند (Hofstede, 1984). در واقع، کنش‌های افرادی که در جوامع جمع گرا مثل جوامع آسیایی شامل ژاپن، کره جنوبی و چین زندگی می‌کنند، با کنش‌های کسانی که به جوامع فردگرا مثل جوامع غربی شامل بریتانیا، فرانسه و ایالات متحده تعلق دارند، متفاوت است(Kim, 2002).

درحالی که فردگرایی و جمع گرایی غالبا توسط پژوهشگران بعنوان دو الگوی فرهنگی مجزا دیده می شوند، برخی پژوهشگرها انواع مختلفی از فردگرایی و جمع گرایی را مطرح کرده‌اند(Triandis et al., 1990; Singelis et al.,1995). برای مثال، فردگرایی آمریکایی متفاوت با فردگرایی سوئدی است و به همین شکل، جمع گرایی در برزیل با جمع گرایی در کره جنوبی متفاوت می باشد.

بنابراین با هدف اتخاذ رویکرد دقیقتر نسبت فردگرایی و جمع گرایی، از تلاقی دو بعد"افقی" که بر برابری تمرکز می‌کند و "عمودی" که بر سلسله مراتب تاکید می کند، با فردگرایی و جمع گرایی، چهار نوع ارزش فرهنگی متفاوت به شرح زیر مطرح شده است:1) جمع گرایی افقی، افراد را به عنوان عضوی از جامعه جمع گرا می‌بیند و بر برابری تاکید می‌کند، 2) جمع گرایی عمودی، افراد را به عنوان عضوی از جامعه جمع گرا می بیند که پذیرنده نابرابری هستند، 3) فردگرایی افقی، افراد را به عنوان عضوی از جامعه فردگرا در نظر می‌گیرد که بر برابری تاکید می‌کنند و 4) فردگرایی عمودی ، افراد را به عنوان عضوی از جامعه فردگرا می‌داند که نابرابری را می‌پذیرند(Triandis, 2018; Triandis & Gelfand,1998) .

این طبقه بندی چهارگانه می‌تواند تفاوت‌های عمیق در تعاملات درون فرهنگی و بین فرهنگی را شرح دهد (Sivadas et al., 2008). آمریکا و فرانسه بعنوان نمونه های فردگرایی عمودی، سوئد و استرالیا به عنوان مثال های فردگرایی افقی مطرح می‌شوند و از هند و یونان بعنوان مثال های جمع گرایی عمودی و برزیل و سایر کشورهای آمریکای لاتین بعنوان نمونه های جمع گرایی افقی یاد می‌شود(Singelis et al.,1995).

تاثیر ارزشهای فرهنگی بر ترس از ارتباطات کلامی

باورها ، ارزش ها و سنت‌های هر جامعه بر شیوه برقراری ارتباط توسط اعضای آن جامعه تاثیر دارد(Croucher, 2013; Yook, 2015). در همین راستا، فردگرایی و جمع گرایی می توانند عامل برخی از تفاوت ها و شباهت های اساسی در شیوه برقراری ارتباط درمیان فرهنگ های مختلف باشند(Monthienvichienchai et al., 2002). در فرهنگ‌های فردگرا، پیام معمولا بطور صریح در واژگان (چه بصورت شفاهی و چه بصورت کتبی) به طرف مقابل منتقل می‌شود، درحالی که در فرهنگ های جمع گرا پیام معمولا بصورت تلویحی و از طریق نشانه ها انتقال داده می‌شود (Dwyer et al., 2005). نتایج برخی پژوهشها نشان می-دهد که افراد در جوامع جمع گرا معمولا سطح بالاتری از ترس از ارتباطات را در مقایسه با افراد در جوامع فردگرا تجربه می‌کنند (Croucher, 2013a) برای مثال، ژاپنی ها بخاطر برخورداری از فرهنگ غالب جمع گرایی در مقایسه با کره‌ای‌ها که فردگراترند، ترس از ارتباطات بیشتری دارند(Klopf,1997).

در فرهنگ‌های جمع گرا، گاهی درباره افرادی که در جمع سخنرانی و بحث ها را رهبری می کنند، این‌گونه برداشت می‌شود که این افراد تمایل دارند تا خود را در جمع مطرح کرده و جلب توجه نمایند (Kim, 2002). به همین دلیل ممکن است اعضای متعلق به جوامع جمع گرا کمتر تمایل داشته باشند در بحث های گروهی مشارکت کنند تا توسط گروه ها یا جوامعی که در آن‌ها عضو هستند، طرد نشوند.(Croucher, 2013a)

در فضای آموزشی نیز برخی پژوهش‌ها حاکی از آنند که دانشجویان متعلق به فرهنگ فردگرای آمریکایی در مقایسه با همتاهای اروپایی (فنلاند و سوئد) (Rahmani and Croucher, 2017) و یا آسیای شرقی (چین، ژاپن و کره جنوبی) (Hsu, 2007) میزان کمتری، ترس از ارتباطات را تجربه می‌کنند .(Burroughs et al. , 2003) برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ارزش‌های فرهنگی، یکی از عوامل تاثیرگذار بر چگونگی رفتار افراد در فضای مجازی تلقی می‌‌گردند (Chen and Nath, 2016).

ترس از ارتباطات کلامی و جمع گرایی افقی

افراد متعلق به فرهنگ‌های دارای جمع گرایی افقی خود را به عنوان عضوی از گروه هایی مثل خانواده، قوم، ملت و یا همکاران می‌شناسند، به گروه‌هایی که در آن‌ها عضو هستند اهمیت بسیاری داده و به سایر افراد حاضر در درون گروه‌ها احساس زیردست بودن نمی-دهند (Chiou, 2001). درواقع، برابری جوهره اساسی این الگوی فرهنگی است (Singelis et al., 1995). به گونه‌ای که افراد معمولا خود را هم طراز دیگران دانسته و تاکید بسیاری بر اهداف مشترک، وابستگی متقابل و اجتماعی بودن دارند؛ هرچند در چنین فرهنگی افراد به سادگی تسلیم مقامات بالاتر نشده و فاصله قدرت زیاد را نمی‌پذیرند(Triandis and Gelfand, 1998). بنابراین، می‌توان فرضیه ششم این پژوهش را به گونه زیر پیشنهاد کرد:

فرضیه 6: دانشجویان با جمع گرایی افقی بالاتر (پایین‌تر) سطح بالاتری (پایینتری) از ترس از ارتباطات کلامی را از خود نشان می‌دهند.

ترس از ارتباطات کلامی و جمع گرایی عمودی

جمع گرایی عمودی نوعی الگوی فرهنگی است که در آن افراد خود را عضوی از گروه دانسته اما درحالی که به یکدیگر وابستگی متقابل دارند، با یکدیگر متفاوتند و برخی جایگاه بالاتری از دیگری دارند. در این الگوی فرهنگی، نابرابری پذیرفته شده است و افراد یکدیگر را هم طراز هم نمی بینند(Singelis et al., 1995). در فرهنگ‌های دارای الگوی جمع گرایی عمودی، افراد بر یکپارچگی درون گروهی تاکید کرده و تمایل دارند که اهداف شخصیشان را فدای اهداف گروه کرده و از گروهی که در آن عضوند در برابر گروه‌های بیرونی حمایت کنند.(Chiou, 2001) بنابراین، فرضیه زیر می‌تواند مطرح شود:

فرضیه 7: دانشجویان با جمع گرایی عمودی بالاتر (پایین‌تر) سطح بالاتری (پایینتری) از ترس از ارتباطات کلامی را از خود نشان می‌دهند.

ترس از ارتباطات کلامی و فردگرایی افقی

فردگرایی افقی فرهنگی است که در آن افراد مستقل تلقی شده و از نظرجایگاه نیز، تاحدودی با سایرین برابرند (Singelis et al., 1995). افراد دارای فرهنگ فردگرایی افقی معمولا استقلال را به متمایز بودن ترجیح می‌دهند، این بدان معنی است که آن‌ها بر کارهای خود متمرکز شده و تمایلی ندارند با دیگران مقایسه شوند(Triandis, 2018).

نتایج پژوهشی در زمینه تاثیر فرهنگ بر شیوه برقراری ارتباط میان دانشجویان کارشناسی در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که سطح بالای فردگرایی در میان افراد یک جامعه باعث افزایش استدلال محوری آن‌ها و کاهش ترس از ارتباط می‌شود. در مقابل، وقتی سطح فردگرایی یک فرهنگ کمتر می‌شود، افراد آن فرهنگ خود را وابسته تلقی می کنند که این امر با ترس بیشتر از ارتباطات همراه می شود (Aune et al., 2001). بنابراین، فرضیه زیر پیشنهاد می‌شود:

فرضیه 8: دانشجویان با فردگرایی افقی بالاتر (پایین‌تر) سطح پایینتری (بالاتری) از ترس از ارتباطات کلامی را از خود نشان می‌دهند.

ترس از ارتباطات کلامی و فردگرایی عمودی

در نهایت، افراد در فرهنگ های دارای الگوی فردگرایی عمودی مدام خود را با یکدیگر مقایسه می‌کنند. آن‌ها معتقدند رقابت بخشی از قانون طبیعت است و علاقه دارند که در تمامی رقابت ها برنده شوند (Chiou, 2001). اعضای چنین فرهنگ‌هایی خود را مستقل تلقی کرده اما از نظر جایگاه، یکدیگر را هم طراز ندیده و پذیرای نابرابری هستند. درواقع، در این الگوی فرهنگی، افراد مستقل اما متمایز از یکدیگر بوده (Singelis et al., 1995)، به دنبال کسب جایگاه و موقعیت هستند و می‌خواهند بهترین باشند (Triandis and Gelfand, 1998). بنابراین، می‌توان فرضیه زیر را جهت بررسی بیشتر ارائه کرد:

فرضیه 9: دانشجویان با فردگرایی عمودی بالاتر (پایین‌تر) سطح پایینتری (بالاتری) از ترس از ارتباطات کلامی را از خود نشان می‌دهند.

در شکل 1، مدل مفهومی این پژوهش (شامل متغیرهای اصلی و فرضیه های پیشنهادی) به تصویر کشیده شده است.

شکل 1. چارچوب مفهومی پژوهش

روش پژوهش

پژوهش حاضر از نوع پیمایش است و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه آنلاین استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان رشته مدیریت کسب و کار در ایران است. اغلب پژوهش‌هایی که در رابطه با ترس از ارتباطات در دانشگاه ها انجام شده‌اند دانشجویان سطح کارشناسی بوده اند و فقط تعداد اندکی از آن‌ها بر دانشجویان کارشناسی ارشد بخصوص رشته مدیریت کسب و کار تمرکز کرده‌اند. این در حالی است که دانشجویان این رشته نه تنها به مهارت های ارتباطی جهت تکمیل دوره کارشناسی ارشد خود نیاز دارند بلکه پس از فارغ التحصیلی نیز با توجه به آنکه اغلب در نقشهایی مدیریتی مشغول به کار می‌شوند نیازمند ارتباطات موثر با همکاران، زیردستان و مدیران بالادستی خود هستند (Burk, 2001).

در مرحله اول، هفت دانشکده مدیریت معتبر دانشگاه های ایران (صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی، خوارزمی، صنعتی خواجه نصیر) به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب شدند. دلیل انتخاب این هفت دانشکده به این امر باز می‌گردد که پژوهشگرهای پژوهش حاضر از شیوه برگزاری کلاس های آنلاین توسط آن‌ها تا حدی مطلع هستند و بیشتر کلاس های آنلاین در این دانشکده ها بصورت تعاملی، با مشارکت دانشجویان و با وصل کردن صدا و تصویر توسط استاد و دانشجو تشکیل می شوند. برای افزایش نرخ پاسخدهی، لینک پرسشنامه به گروه های تلگرامی و واتساپی دانشجویان مدیریت کسب و کار این دانشکده‌ها ارسال شد و تاکید گردید که پاسخ های شرکت کنندگان بصورت محرمانه باقی خواهند ماند. درحال حاضر، در ایران، بطور تقریبی 8000 دانشجوی مدیریت کسب و کار درحال تحصیل هستند. باتوجه به جدول مورگان، حداقل تعداد پاسخ های مورد نیاز برای این پژوهش، 382 پاسخ می باشد که درمجموع، 498 پرسشنامه تکمیل گردید. جدول 1 اطلاعات جمعیت شناختی مربوط به نمونه آماری مورد بررسی را نشان می دهد.

جدول 1. ویژگیهای جمعیت شناختی نمونه مورد مطالعه

تعداددرصد

جنسیت

آقا 328 65.9

خانم 170 34.1

تجربه کاری

بدون تجربه کاری 154 30.09

1-3 سال 220 44.2

بالای 3 سال 124 24.9

سال تحصیل

سال اولی 212 42.6

سال دومی یا بالاتر 286 57.4

نوع پلتفرم آموزش آنلاین

بیگ بلوباتن 172 34.5

اسکای روم 203 40.8

ادوبی کانکت 123 24.7

پرسشنامه این پژوهش 80 سوال داشت که 20 سوال به سنجش ترس از برقراری ارتباط کلامی، 44 سوال به سنجش ویژگیهای شخصیتی و 16 سوال به بررسی ارزشهای فرهنگی اختصاص داده شده بود. تعدادی سوال نیز برای سنجش ویژگی‌های جمعیت شناختی (جنسیت، تجربه کاری، سال تحصیلی، نوع پلتفرم آموزشی) در نظر گرفته شد.

ترس از برقراری ارتباطات کلامی توسط ابزارهای متعددی سنجیده شده که مهمترین آنها پرسشنامه 24 سوالی است که توسط مک کروزی (1984) مطرح شده است. در محیط دانشگاهی پرسشنامه طراحی شده توسط نیر (1987) متداولترین سنجه‌ای است که توسط پژوهشگرهای متعدد برای سنجش ترس از ارتباطات کلامی در فضای آکادمیک مورد استفاده قرار گرفته است(Damman, 2007; Hsu & Huang, 2017). 10 سوال اول آن به بعد اجتناب از مشارکت در ارتباطات اختصاص دارد و 10 سوال بعدی کمبود اعتماد به نفس در ارتباطات را می‌سنجد. سوالهای پرسشنامه مذکور با توجه به فضای آموزش آنلاین بازنویسی شد و بر اهمیت استفاده از صدا و تصویر برای برقراری ارتباط در کلاسهای آنلاین تاکید گردید. ضریب آلفای کرونباخ برای بعد اجتناب از مشارکت در ارتباطات 0.77 و برای کمبود اعتماد به نفس در ارتباطات 0.76 محاسبه شد.

برای سنجش ویژگیهای شخصیتی از پرسشنامه مدل معروف پنج عاملی استفاده شد که در پژوهشهای بسیاری بکار رفته است(Moore & Craciun, 2021) و می‌توان با استفاده از آن شاخصهای رفتاری متعددی را در محیط سازمانی پیش بینی کرد (Gerber et al., 2011). در این پژوهش از نسخه 44 سوالی مدل پنج عاملی (John et al., 1991) که در مطالعات متعددی بکار رفته (Chiorri et al., 2016; C. Huang, 2019) استفاده شد و ضریب آلفای کرونباخ برای ابعاد برونگرایی، سازگاری، وظیفه‌شناسی، روان رنجوری و استقبال از تجارب جدید به ترتیب 0.81، 0.80، 0.73، 0.82 و 0.70 محاسبه گردید.

در نهایت، برای سنجش ارزشهای فرهنگی از پرسشنامه 16 سوالی طراحی شده توسط تریاندیس و گلفند (1998) استفاده شد. این پرسشنامه در پژوهشهای متعددی بکار رفته (Rathi and Lee (2021), Biddlestone et al. (2020), and Rahman and Luomala (2021) و به سنجش چهار بعد جمع گرایی افقی، جمع گرایی عمودی، فردگرایی افقی و فردگرایی عمودی می‌پردازد. ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از ابعاد مذکور به ترتیب 0.82، 0.83، 0.87 و 0.79 به دست آمد.

یافته‌های پژوهش

نتایج آزمون مقایسه میانگین یک جامعه (جدول 2) نشان می‌دهد که ترس از ارتباطات کلامی و ابعاد آن (اجتناب از مشارکت در ارتباطات و کمبود اعتماد به نفس در ارتباطات) دارای سطحی پایینتر از حد متوسط هستند. در خصوص ابعاد شخصیت نتایج نشان دهنده آن است که کلیه ابعاد به غیر از روان رنجوری سطحی بالاتر از متوسط دارند که در این میان میانگین استقبال از تجارب جدید از سایر ابعاد بالاتر است.

در خصوص ارزشهای فرهنگی نیز نتایج حاکی از آن است که به جز جمع گرایی عمودی کلیه ارزشهای فرهنگی امتیازی بالاتر از متوسط داشته و فردگرایی افقی در این میان بالاترین امتیاز را دارد.

جدول2. میانگین و انحراف معیار متغیرها

متغیر میانگین انحراف معیار

ترس از ارتباطات کلامی 2.84 0.92

اجتناب از مشارکت در ارتباطات 2.90 0.98

کمبود اعتماد به نفس در ارتباطات 2.79 0.94

برونگرایی 3.50 0.62

سازگاری 3.51 0.42

وظیفه شناسی 3.67 0.47

روان رنجوری 2.86 0.63

استقبال از تجارب جدید 3.92 0.62

جمع گرایی افقی 3.77 0.60

جمع گرایی عمودی 2.97 0.72

فردگرایی افقی 4.09 0.73

فردگرایی عمودی 3.77 0.73

برای بررسی فرضیه‌های پژوهش از آزمون رگرسیون خطی استفاده شد. همانگونه که در جدول 3 مشخص است دانشجویان برونگرا، سازگار و آنهایی که از تجارب جدید استقبال می‌کنند، میزان کمتری از ترس از ارتباطات کلامی را نشان می دهند (تایید فرضیه‌های 1، 2 و 5) که در این میان ویژگی سازگاری بیشترین تاثیر منفی را دارد. در مقابل، دانشجویان روان رنجور ترس از ارتباطات کلامی زیادی دارند (تایید فرضیه 4). این در حالی است که برخلاف فرضیه ادعا شده، یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که وظیفه شناسی تاثیری بر ترس از ارتباطات کلامی ندارد (عدم تایید فرضیه 3).

نتایج این پژوهش همچنین نشان دهنده آن است که جمع گرایی افقی تاثیر زیادی بر ترس از ارتباطات کلامی دارد (تایید فرضیه 6). این در حالی است که جمع گرایی عمودی تاثیری بر ترس از ارتباطات کلامی دانشجویان در کلاسهای آنلاین ندارد (عدم تایید فرضیه 7). در خصوص فردگرایی و انواع آن، یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که با افزایش هر دو نوع فردگرایی (چه افقی و چه عمودی) ترس از ارتباطات کلامی کاهش پیدا می‌کند (تایید فرضیه‌های 8 و 9).

جدول3. نتایج آزمون فرضیه ‌ها با استفاده از رگرسیون

فرضیه متغیر Sig R نتیجه فرضیه‌ها

1H برونگرایی- ترس از ارتباطات کلامی 0.007 0.127 - تایید

2 H سازگاری- ترس از ارتباطات کلامی 0.046 0.398 - تایید

3 H وظیفه شناسی- ترس از ارتباطات کلامی 0.082 0.074 عدم تایید

4 H روان رنجوری+ ترس از ارتباطات کلامی 0.000 0.304 تایید

5 H استقبال از تجارب جدید- ترس از ارتباطات کلامی 0.000 0.179 - تایید

6 H جمع گرایی افقی+ ترس از ارتباطات کلامی 0.000 0.295 تایید

7H جمع گرایی عمودی+ ترس از ارتباطات کلامی 0.092 0.134 عدم تایید

8H فردگرایی افقی- ترس از ارتباطات کلامی 0.000 0.183 - تایید

9H فردگرایی عمودی- ترس از ارتباطات کلامی 0.002 0.115 - تایید

یافته‌های این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که میزان ترس از ارتباطات دانشجویان خانم از دانشجویان آقا بیشتر است، دانشجویانی که سابقه کار بیشتری دارند، میزان کمتری از ترس از ارتباطات را از خود بروز می‌دهند و دانشجویان سال اول درمقایسه با دانشجویان سال دوم و بالاتر رشته مدیریت کسب و کار سطح بالاتری از ترس از ارتباطات را تجربه می‌کنند. همچنین بر اساس نتایج این پژوهش دانشجویانی که کلاسهایشان از طریق پلتفرم بیگ بلوباتن برگزار می‌شود با احتمال بیشتری تصویر و صدای خود را وصل می‌کنند که این امر می‌تواند ناشی از سهولت استفاده از پلتفرم مذکور در مقایسه با سایر پلتفرمها باشد.

بحث و نتیجه گیری

هدف این پژوهش بررسی تاثیر ارزشهای فرهنگی و ویژگیهای شخصیتی دانشجویان رشته مدیریت کسب و کار هفت دانشکده مدیریت کسب وکارمعتبردانشگاه های (صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی، خوارزمی، صنعتی خواجه نصیر) بر ترس از ارتباطات کلامی آنها در کلاسهای آنلاین دانشگاه بود.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد دانشجویانی که برون‌گرایی و سازگاری بالاتری داشته و از تجارب جدید بیشتر استقبال می‌کنند، مشارکت بالاتری در برقراری ارتباط در کلاسهای آنلاین دارند، با احتمال بیشتری صدا و تصویر خود را وصل می‌کنند و اعتماد به نفس بیشتری از خود نشان می‌دهند. در مقابل دانشجویانی که روان رنجوری زیادی دارند، سطح بالایی از ترس از ارتباطات را از خود بروز می دهند. یافته‌های این پژوهش همراستا با نتایج پژوهش‌های پیشین است که بر اساس آن‌ها ثبات عاطفی (روان رنجوری پایین) و برون گرایی با ترس از ارتباطات رابطه منفی و معناداری دارند (Beatty et al., 1998; Beatty & Pascual‐Ferrá, 2015; Blume et al., 2013). هرچند برخلاف پیش بینی ها، این پژوهش رابطه معناداری میان بعد وظیفه شناسی و ترس از ارتباطات کلامی نشان نداد.

بر اساس نتایج این پژوهش، دانشجویانی که جمع گرایی افقی بالاتری دارند، بیشتر دچار ترس از برقراری ارتباطات کلامی در کلاس‌های آنلاین شده، از روشن کردن میکروفون، دوربین و یا هردو اجتناب کرده و تمایلی ندارند که در بحث های کلاسی مشارکت فعالانه داشته باشند. همچنین بر اساس یافته‌ای این پژوهش دانشجویانی که سطح بالایی از فردگرایی عمودی یا افقی را دارند، تمایل بیشتری به روشن کردن میکروفون، دوربین و یا هردو در کلاسهای آنلاین دارند و از برقراری ارتباطات کلامی ترس چندانی ندارند. نتایج این پژوهش در راستای اغلب مطالعات انجام شده درخصوص تاثیر فردگرایی/جمع گرایی بر ترس از ارتباطات است که بر اساس آنها در فرهنگ های جمع گرا که منافع گروهی بر منافع فردی ترجیح داده می شود، سطح بالای از ترس از ارتباطات نشانه‌ای از تعهد به گروه تلقی می شود (Aune et al., 2001; Burroughs et al., 2003; Croucher, 2013b; Hsu, 2007; Jung and McCroskey, 2004; Klopf, 1997; Monthienvichienchai et al., 2002; Rahmani and Croucher, 2017; Zhang, 2005). به عنوان مثال، دانشجویان آسیایی بعلت برخورداری از فرهنگ جمع گرایی در مقایسه با دانشجویان آمریکایی که فرهنگ غالبشان فردگرایی است، تمایل کمتری نسبت به مشارکت در بحث های کلاسی نشان می دهند (Hsu, 2007; Hsu and Huang, 2017).

برخلاف پیش بینی اولیه، یافته های این پژوهش رابطه معناداری میان جمع گرایی عمودی و ترس از ارتباطات کلامی نشان نداد. هرچند هافستد (2001) ایرانی‌ها را متعلق به فرهنگ جمع‌گرا می‌داند، در برخی دیگر از پژوهشها ایرانیان به عنوان افرادی در نظر گرفته شده‌اند که در عین جمع گرایی درون گروهی بالا (مشابه با جمع گرایی افقی) با سطح پایینی از جمع گرایی نهادی (مشابه با جمع گرایی عمودی) شناخته می‌شوند(Javidan & Dastmalchian, 2003; Yeganeh & Su, 2008; Chhokar et al., 2013). همچنین با توجه به آنکه در کلاسهای درسی به دلیل وجود جایگاه نسبتا یکسان، رابطه سلسله مراتبی چندانی میان دانشجویان وجود ندارد، سطح پایینتر جمع گرایی عمودی در مقایسه با سایر ابعاد فرهنگی دور از انتظار نیست.

همچنین، همگام با پژوهش های پیشین، این مطالعه نشان می دهد میزان ترس از ارتباطات دانشجویان خانم از دانشجویان آقا بیشتر می باشد. (Rafek et al., 2014;Rahmani & Croucher, 2017; Loureiro et al., 2020) دلیل این امر می تواند این باشد که دانشجویان خانم ترجیح می دهند در محیط کلاس احساس امنیت بیشتری داشته باشند و همچنین تلاش می کنند از انجام فعالیتهایی که منجر می شود در مقابل دیگران مرتکب اشتباه شوند، خودداری نمایند (Rafek et al., 2014). همچنین درحالی که این پژوهش و سایر پژوهش ها (e.g., Marcel, 2019) نشان می دهند دانشجویانی که سابقه کار بیشتری دارند، میزان کمتری از ترس از ارتباطات را از خود بروز می دهند، برخی از پژوهش ها Burke et al. (2014) بیان می دارند هیچ رابطه معناداری بین ترس از ارتباطات و سابقه کاری وجود ندارد.

نتایج حاصل از پژوهش های پیشین نشان می‌دهند که ترس از قضاوت همکلاسی ها و اساتید، تجربیات منفی در ارتباطات و عدم مهارت در ارتباطات موثر از عوامل تاثیرگذار بر ترس از ارتباطات هستند (Byrne et al., 2012). در این راستا دانشجویان باید روش‌ها و راهبردهایی که از طریق آن‌ها می‌توانند ترس از ارتباطاتشان را مدیریت کنند، بیاموزند. همچنین، باتوجه به اینکه رفتارها و نگرش های اساتید بر تمایل دانشجویان جهت شرکت در مباحث درسی در کلاس های آنلاین تاثیر می‌گذارد (Zhao et al., 2020)، لازم است که اساتید با ایجاد محیط امن و همدلانه در کلاس های آنلاین، و عمل کردن به عنوان الگو و مربی دانشجویان(Blume et al., 2013) آنان را تشویق به مشارکت نمایند (Subekti, 2020).

محدودیت ها و پیشنهادهایی برای پژوهشگرهای آتی

پژوهش حاضر با محدودیت‌هایی نیز مواجه بود. اول آنکه، عوامل متعددی بر ترس از ارتباطات کلامی تاثیرگذارند که دراین پژوهش، ویژگیهای شخصیتی و ارزشهای فرهنگی بعنوان دو مورد از مهمترین عوامل بررسی شدند. بررسی سایر عوامل موثر بر ترس از ارتباطات کلامی مانند ساختار سازمانی، سبک رهبری و قوانین و مقررات سازمانی می‌تواند در دستور کار پژوهشگرهای آتی قرار گیرد. قطعا بستری که متغیرهای رفتار سازمانی در آن مورد بررسی قرار می‌گیرند از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین، جدا از ویژگیهای شخصیتی دانشجویان، ویژگیهای شخصیتی اساتید دانشگاه نیز نباید نادیده گرفته شود. بنابراین، پژوهش های آتی می توانند بر تفاوت های فردی اساتید بجای دانشجویان تمرکز کنند (Sheikh et al., 2019).

دوم، در این پژوهش به بررسی نقش متغیرهایی که می‌توانستند رابطه بین متغیرهای اصلی این پژوهش را تعدیل کنند پرداخته نشد. به پژوهشگرهای آتی پیشنهاد می‌شود که به بررسی نقش متغیرهای جمعیت شناختی (مانند جنسیت و سابقه کاری) به عنوان عوامل تعدیل کننده رابطه میان ارزشهای فرهنگی، ویژگیهای شخصیتی و ترس از ارتباطات کلامی بپردازند.

سوم آنکه این مطالعه بر روی دانشجویان رشته مدیریت کسب و کار صورت گرفته است. دانشجویان رشته‌های غیر از مدیریت کسب و کار می توانند بعنوان جامعه پژوهش های آتی درنظر گرفته شوند و نتایج مرتبط با آن‌ها با نتایج پژوهش جاضر مقایسه شود.

چهارم، در این پژوهش برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شده است، پیشنهاد می‌گردد در پژوهشهای آتی از روش‌های کیفی و روش‌های مختلف گردآوری داده مثل مصاحبه و مشاهده استفاده گردد (Hsu and Huang, 2017). همچنین، استفاده از مطالعات طولی که به بررسی ترس از ارتباطات در گستره زمانی می پردازد، می تواند نتایج جالبی در پی داشته باشد.

در نهایت لازم به ذکر است که زمان برگزاری کلاس (صبح یا بعدازظهر بودن آن)، مکانی که دانشجویان بواسطه آن در کلاس های آنلاین حاضر می شوند (منزل یا محل کار)، رابطه بین درس موردنظر و گرایش دانشجویان مدیریت کسب و کار، جذابیت درس و همچنین استاد درس، همگی بر ترس از ارتباطات کلامی موثرند.

پی نوشتها

1. Communication Apprehension 2. Singelis et al.

3. BIG 5 4. Goldberg

5. Eysenck 6. Hofstede

7. BigBlueButton 8. Skyroom

9. Adobe Connect 10. McCroskey

11. Neer 12 Triandis and Gelfand

References

Alawamleh, M., Al-Twait, L. M., & Al-Saht, G. R. (2020). The effect of online learning on communication between instructors and students during Covid-19 pandemic. Asian Education and Development Studies, 11(2), 380–400.

Albuquerque, F., Silva, B., & Silva, D. (2023). A Cultural Approach to Oral Communication Apprehension by‎ Accounting Students in Brazil and Portugal. International Journal of Society, Culture & Language, 1–17 (30-46).

Allik, J. (2005). Personality dimensions across cultures. Journal of Personality Disorders, 19(3), 212–232.

Aune, M., Hunter, J. E., Kim, H., & Kim, J. (2001). The effect of culture and self‐construals on predispositions toward verbal communication. Human Communication Research, 27(3), 382–408.

Beatty, M. J., McCroskey, J. C., & Heisel, A. D. (1998). Communication apprehension as temperamental expression: A communibiological paradigm. Communications Monographs, 65(3), 197–219.

Beatty, M. J., & Pascual‐Ferrá, P. (2015). Communication apprehension. The International Encyclopedia of Interpersonal Communication, 1–9.

Biddlestone, M., Green, R., & Douglas, K. M. (2020). Cultural orientation, power, belief in conspiracy theories, and intentions to reduce the spread of COVID‐19. British Journal of Social Psychology, 59(3), 663–673.

Blume, B. D., Baldwin, T. T., & Ryan, K. C. (2013). Communication apprehension: A barrier to students’ leadership, adaptability, and multicultural appreciation. Academy of Management Learning & Education, 12(2), 158–172.

Bourhis, J., Allen, M., & Bauman, I. (2006). Communication apprehension: Issues to consider in the classroom. Classroom Communication and Instructional Processes: Advances through Meta-Analysis, 211–227.

Burk, J. (2001). Communication apprehension among Master’s of Business Administration students: Investigating a gap in communication education. Communication Education, 50(1), 51–58.

Burke, L. A., Karl, K., Peluchette, J., & Evans, W. R. (2014). Student incivility: A domain review. Journal of Management Education, 38(2), 160–191.

Burroughs, N. F., Marie, V., & McCroskey, J. C. (2003). Relationships of self‐perceived communication competence and communication apprehension with willingness to communicate: A comparison with first and second languages in Micronesia. Communication Research Reports, 20(3), 230–239.

Byrne, M., Flood, B., & Shanahan, D. (2012). A qualitative exploration of oral communication apprehension. Accounting Education, 21(6), 565–581.

Chau, P. Y. K., & Hu, P. J. (2002). Examining a model of information technology acceptance by individual professionals: An exploratory study. Journal of Management Information Systems, 18(4), 191–229.

Chen, L., & Nath, R. (2016). Understanding the underlying factors of Internet addiction across cultures: A comparison study. Electronic Commerce Research and Applications, 17, 38–48.

Chen, Z., & Lin, T. (2017). Automatic personality identification using writing behaviours: an exploratory study. Behaviour & Information Technology, 36(8), 839–845.

Chhokar, J. S., Brodbeck, F. C., & House, R. J. (2013). Culture and leadership across the world: The GLOBE book of in-depth studies of 25 societies. Routledge.

Chiorri, C., Marsh, H. W., Ubbiali, A., & Donati, D. (2016). Testing the factor structure and measurement invariance across gender of the Big Five Inventory through exploratory structural equation modeling. Journal of Personality Assessment, 98(1), 88–99.

Chiou, J.-S. (2001). Horizontal and vertical individualism and collectivism among college students in the United States, Taiwan, and Argentina. The Journal of Social Psychology, 141(5), 667–678.

Croucher, S. M. (2013a). Communication apprehension, self-perceived communication competence, and willingness to communicate: A French analysis. Journal of International and Intercultural Communication, 6(4), 298–316.

Croucher, S. M. (2013b). Integrated threat theory and acceptance of immigrant assimilation: An analysis of Muslim immigration in Western Europe. Communication Monographs, 80(1), 46–62.

Damman, E. J. (2007). Communication apprehension, information technology fluency, and Internet access as factors affecting college students’ participation in in-class and online discussion. Iowa State University.

DeYoung, C. G., Quilty, L. C., Peterson, J. B., & Gray, J. R. (2014). Openness to experience, intellect, and cognitive ability. Journal of Personality Assessment, 96(1), 46–52.

Dwyer, S., Mesak, H., & Hsu, M. (2005). An exploratory examination of the influence of national culture on cross-national product diffusion. Journal of International Marketing, 13(2), 1–27.

Eysenck, H. J. (1986). Can personality study ever be scientific? Journal of Social Behavior and Personality, 1(1), 3.

Gerber, A. S., Huber, G. A., Doherty, D., & Dowling, C. M. (2011). The big five personality traits in the political arena. Annual Review of Political Science, 14, 265–287.

Gil de Zúñiga, H., Diehl, T., Huber, B., & Liu, J. (2017). Personality traits and social media use in 20 countries: How personality relates to frequency of social media use, social media news use, and social media use for social interaction. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 20(9), 540–552.

Goldberg, L. R. (1993). The structure of phenotypic personality traits. American Psychologist, 48(1), 26.

Greenan, K. A. (2021). The influence of virtual education on classroom culture. Frontiers in Communication, 6, 1-4.

Hassall, T., Joyce, J., Ottewill, R., Arquero, J., & Donoso, J. (2000). Communication apprehension in UK and Spanish business and accounting students. Education+ Training, 42 (2), 93-100.

Hofstede, G. (1980). Motivation, leadership, and organization: do American theories apply abroad? Organizational Dynamics, 9(1), 42–63.

Hofstede, G. (1984). Cultural dimensions in management and planning. Asia Pacific Journal of Management, 1(2), 81–99.

Hofstede, G. (2010). Geert hofstede. National Cultural Dimensions.

Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing cultures: The Hofstede model in context. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1), 8.

Hofstede, G. H., & Hofstede, G. (2001). Culture’s consequences: Comparing values, behaviors, institutions and organizations across nations. Sage.

Hoon, H., & Tan, T. M. L. (2008). Organizational citizenship behavior and social loafing: The role of personality, motives, and contextual factors. The Journal of Psychology, 142(1), 89–108.

Hsu, C.-F. (2007). A cross-cultural comparison of communication orientations between Americans and Taiwanese. Communication Quarterly, 55(3), 359–374.

Hsu, C.-F., & Huang, I. (2017). Are international students quiet in class? The influence of teacher confirmation on classroom apprehension and willingness to talk in class. Journal of International Students, 7(1), 38–52.

Huang, C. (2019). Social network site use and Big Five personality traits: A meta-analysis. Computers in Human Behavior, 97, 280–290.

Huang, Y., Sundar, S. S., Ye, Z., & Johnson, A. C. (2021). Do women and extroverts perceive interactivity differently than men and introverts? Role of individual differences in responses to HCI vs. CMC interactivity. Computers in Human Behavior, 123 (5).

Javidan, M., & Dastmalchian, A. (2003). Culture and leadership in Iran: The land of individual achievers, strong family ties, and powerful elite. The Academy of Management Executive, 17(4), 127–142.

Jay-ar, A., & Lasaten, R. C. S. (2018). Oral communication apprehensions and academic performance of grade 7 students. Asia Pacific Journal of Multidisciplinary Research, 6(3), 5-16.

John, O. P., Donahue, E. M., & Kentle, R. L. (1991). Big five inventory. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 729-750.

Jung, H. Y., & McCroskey, J. C. (2004). Communication apprehension in a first language and self‐perceived competence as predictors of communication apprehension in a second language: A study of speakers of English as a second language. Communication Quarterly, 52(2), 170–181.

Kim, M.-S. (2002). Non-Western perspectives on human communication: Implications for theory and practice. Sage.

Klopf, D. W. (1997). Cross-cultural apprehension research: Procedures and comparisons. In J. A. Daly, J.C. McCroskey, J. Ayres, T. Hopf, & D.M. Ayres (Eds.), Avoiding Communication: Shyness, Reticence, and Communication Apprehension, (pp. 269–284). Cresskill, NJ: Hampton Press.

Loureiro, M., Loureiro, N., & Silva, R. (2020). Differences of gender in oral and written communication apprehension of university students. Education Sciences, 10(12), 379.

Lynn, M. (2021). Effects of the Big Five personality traits on tipping attitudes, motives, and behaviors. International Journal of Hospitality Management, 92.

Madlock, P. E. (2012). The influence of power distance and communication on Mexican workers. The Journal of Business Communication (1973), 49(2), 169–184.

Marcel, M. (2019). Communication apprehension across the career span. International Journal of Business Communication, 59 (4), 506–530.

McCrae, R. R., & Costa Jr, P. T. (1997). Personality trait structure as a human universal. American Psychologist, 52(5), 509-516.

McCrae, R. R., & Costa, P. T. (1987). Validation of the five-factor model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81-90.

McCroskey, J. C. (1977). Oral communication apprehension: A summary of recent theory and research. Human Communication Research, 4(1), 78–96.

McCroskey, J. C. (1984). The communication apprehension perspective. In J. A. Daly, J.C. McCroskey, J. Ayres, T. Hopf, & D.M. Ayres (Eds.), Avoiding Communication: Shyness, Reticence, and Communication Apprehension, (pp. 13-38). Cresskill, NJ: Hampton Press.

McCroskey, J. C. (2015). An introduction to rhetorical communication. Routledge.

Monthienvichienchai, C., Bhibulbhanuwat, S., Kasemsuk, C., & Speece, M. (2002). Cultural awareness, communication apprehension, and communication competence: A case study of Saint John’s International School. International Journal of Educational Management, 16 (6), 288-296.

Moore, K., & Craciun, G. (2021). Fear of missing out and personality as predictors of social networking sites usage: The Instagram case. Psychological Reports, 124(4), 1761–1787.

Neer, M. R. (1987). The development of an instrument to measure classroom apprehension. Communication Education, 36(2), 154–166.

Picazo-Vela, S., Chou, S. Y., Melcher, A. J., & Pearson, J. M. (2010). Why provide an online review? An extended theory of planned behavior and the role of Big-Five personality traits. Computers in Human Behavior, 26(4), 685–696.

Radoli, L. O. (2020). “Switching to SIDE Mode”-COVID-19 and the Adaptation of Computer Mediated Communication Learning in Kenya. Proceedings of the 18th International RAIS Conference on Social Sciences and Humanities, 94–103.

Rafek, M. B., Ramli, N. H. L. B., Iksan, H. B., Harith, N. M., & Abas, A. I. B. C. (2014). Gender and language: Communication apprehension in second language learning. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 123, 90–96.

Rahman, M. S., Mannan, M., Hossain, M. A., Zaman, M. H., & Hassan, H. (2018). Tacit knowledge-sharing behavior among the academic staff: Trust, self-efficacy, motivation and Big Five personality traits embedded model. International Journal of Educational Management, 32 (7).

Rahman, S. ur, & Luomala, H. (2021). Demystifying horizontal/vertical cultural difference in green consumption: A cross-cultural comparative study. Journal of International Consumer Marketing, 33(5), 543–558.

Rahmani, D., & Croucher, S. (2017). Minority groups and communication apprehension. Journal of Intercultural Communication, 43 (1), 1-23.

Rathi, N., & Lee, K. (2021). Does it pay to be authentic? Implications of authenticity for life satisfaction and psychological well-being in a collectivist culture. Journal of Happiness Studies, 22(1), 147–161.

Robbins, S. P., & Judge, T. (2009). Organizational behavior. Pearson South Africa.

Roesch, S. C., Wee, C., & Vaughn, A. A. (2006). Relations between the Big Five personality traits and dispositional coping in Korean Americans: Acculturation as a moderating factor. International Journal of Psychology, 41(2), 85–96.

Rohner, R. P. (1984). Toward a conception of culture for cross-cultural psychology. Journal of Cross-Cultural Psychology, 15(2), 111–138.

Sahni, S., Kumari, S., & Pachaury, P. (2021). Building Emotional Resilience with Big Five Personality Model Against COVID-19 Pandemic. FIIB Business Review, 10(1), 39–51.

Sarhan, N. M., Harb, A., Shrafat, F. D., & Alshishany, A. (2019). The impact of individualisim and collectivisim on communication apprehension: A study of university academic staff. Journal of Institutional Research South East Asia, 17(2).

Sealy, M. K. (2021). Communication in the Time of COVID-19: An examination of imagined interactions and communication apprehension during the COVID-19 Pandemic. Imagination, Cognition and Personality, 41(2), 158–186.

Sheikh, A., Aghaz, A., & Mohammadi, M. (2019). Cyberloafing and personality traits: an investigation among knowledge-workers across the Iranian knowledge-intensive sectors. Behaviour & Information Technology, 38(12), 1213–1224.

Simons, K. A., & Riley, T. J. (2014). Communication apprehension in accounting majors: Synthesis of relevant studies, intervention techniques, and directions for future research. In Advances in Accounting Education: Teaching and Curriculum Innovations. Emerald Group Publishing Limited.

Singelis, T. M., Triandis, H. C., Bhawuk, D. P. S., & Gelfand, M. J. (1995). Horizontal and vertical dimensions of individualism and collectivism: A theoretical and measurement refinement. Cross-Cultural Research, 29(3), 240–275.

Sivadas, E., Bruvold, N. T., & Nelson, M. R. (2008). A reduced version of the horizontal and vertical individualism and collectivism scale: A four-country assessment. Journal of Business Research, 61(3), 201–210.

Smillie, L. D. (2013). Extraversion and reward processing. Current Directions in Psychological Science, 22(3), 167–172.

Smillie, L. D., Cooper, A. J., Wilt, J., & Revelle, W. (2012). Do extraverts get more bang for the buck? Refining the affective-reactivity hypothesis of extraversion. Journal of Personality and Social Psychology, 103(2), 306-326.

Sobotka, M., & Raman, I. (2020). The role of communication apprehension and self stigma of academic help-seeking in native and non-native English speakers: evidence from UK university students. International Journal of Education, 12(3), 30–48.

Srite, M., & Karahanna, E. (2006). The role of espoused national cultural values in technology acceptance. MIS Quarterly, 30 (3) 679–704.

Straub, D., Loch, K., Evaristo, R., Karahanna, E., & Srite, M. (2002). Toward a theory-based measurement of culture. Journal of Global Information Management (JGIM), 10(1), 13–23.

Subekti, A. S. (2020). Self-perceived communication competence and communication apprehension: A study of Indonesian college students. EduLite: Journal of English Education, Literature and Culture, 5(1), 14–31.

Triandis, H. C. (2018). Individualism and collectivism. Routledge.

Triandis, H. C., & Gelfand, M. J. (1998). Converging measurement of horizontal and vertical individualism and collectivism. Journal of Personality and Social Psychology, 74(1), 118-128.

Triandis, H. C., McCusker, C., & Hui, C. H. (1990). Multimethod probes of individualism and collectivism. Journal of Personality and Social Psychology, 59(5), 1006.

Voyer, B. G., Kastanakis, M. N., & Rhode, A. K. (2017). Co-creating stakeholder and brand identities: A cross-cultural consumer perspective. Journal of Business Research, 70, 399–410.

Wu, F., & Lai, S. (2019). Linking prediction with personality traits: a learning analytics approach. Distance Education, 40(3), 330–349.

Yeganeh, H., & Su, Z. (2008). An examination of human resource management practices in Iranian public sector. Personnel Review, 37(2), 203–221.

Yook, E. L. (2015). An exploratory cross-cultural analysis of communication apprehension between French and American managerial and non-managerial employees. Global Business and Management Research, 7(4), 1-7.

Zhang, Q. (2005). Immediacy, humor, power distance, and classroom communication apprehension in Chinese college classrooms. Communication Quarterly, 53(1), 109–124.

Zhao, L., Shen, X., Hwang, W.-Y., & Shih, T. K. (2020). A Study on the Factors Influencing the Participation of Face-to-Face Discussion and Online Synchronous Discussion in Class. International Conference on Intelligent Tutoring Systems, 184–195.