دامنه‌ی کاربرد قدرت تشخیصی کارشناسان در تدارکات عمومی ایران: مطالعه‌ی اختصاصی چهار شرکت زیرمجموعه‌ی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی

نوع مقاله : مقاله مستقل

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده‌ی مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف

2 دانشجوی دکتری مدیریت در دانشکده‌ی اقتصاد و مدیریت دانشگاه شریف

چکیده

تدارکات عمومی از مناقشه‌برانگیزترین حیطه‌های سازمانی در بخش عمومی است. در سراسر دنیا راهکارهای متنوعی برای ارتقای سلامت و کاهش فساد در این حیطه مورد استفاده قرار می‌گیرد. همگام با رویکردهای بین‌المللی که سیاست‌ها و ابزارهایی را برای بهبود عملکرد نظام‌های ملی تدارکات عمومی پیشنهاد می‌کنند، رویکردهایی مدیریتی نیز از سوی پژوهش‌گران مختلف مطرح شده‌ که تلاش می‌کنند تدابیری سازمانی را برای ارتقای عملکرد و کارآمدی تدارکات عمومی ارائه دهند. این مطالعه در پی پاسخ به این سوال است که کارشناسان تدارکات عمومی در ایران به عنوان عاملان اجرایی چگونه از «قدرت تشخیصی» خود بهره می‌برند و چه عواملی بر دامنه‌ی کاربرد قدرت تشخیصی آن‌ها تاثیر می گذارد؟. در این مقاله، ابتدا ادبیات تخصصی تدارکات عمومی از منظر عاملیت کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته و سپس ویژگی‌های عاملیت در تدارکات عمومی چهار شرکت زیرمجموعه‌ی شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران بر اساس خصوصیات بخش عمومی اقتصاد ایران (به عنوان زمینه‌ی نهادی تدارکات عمومی) شناسایی شده است. روش کیفی مورد استفاده در این پژوهش موردپژوهی و شامل استفاده از ابزارهای گروه کانونی و مصاحبه‌ی عمیق با نخبگان تدارکات عمومی بوده است. نتایج حاصله از آن حکایت دارند که کارشناسان تدارکات عمومی در سازمان‌های مورد مطالعه به دلیل غلبه‌ی عوامل حقوقی و نهادی در سطوح سازمانی، وزارتی و قضایی، عملاَ در پاره‌ای امور شأن «عاملیت» ندارند و قدرت تشخیصی خود را صرفاً در هماهنگی با مدیران در دامنه‌ای محدود و کنترل شده به کار می‌گیرند.

عنوان مقاله [English]

Application scope for professional recognition of Public Procurement in Iran

نویسندگان [English]

  • Mehran Sepehri 1
  • Mohsen Ghadiri 2
1 e
2 n
چکیده [English]

Abstract: Public Procurement is one of the most challenging areas in public organizations. Around the world, different solutions are devised to combat corruption and enhance healthy work environment in public procurement. Aligned with international approaches proposed for improving performance in public procurement systems, policies and tools, there are also some management approaches to improve organizational performance and productivity in public procurement. This research focuses on how public procurement professionals, as executive agencies use their recognition power and what factors may affect their recognition power. We first, reviewed relevant literature on public procurement and agency theory. Then, special characteristics of public procurement in Iran are discussed and evaluated. We used a qualitative research approach that contained semi-structured interviews of experts and focus groups as well. The results show that, in most situations, public procurement professional in Iran do not possess full agency powers due to limiting legal, organizational and political factors. They simply have to coordinate themselves with their superiors within their limited and controlled authorities

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Public Procurement
  • Agency
  • Recognition Power
  • Public Sector
  • Corruption
  • Government Management
امیرمحمدی، محمدرضا (۱۳۸۷). اثر تجاوز مدیران دولتی از حدود اختیارات خود در انعقاد قراردادها. فصلنامه‌ی حقوق، دوره‌ی ۳۸. شماره‌ی ۴. صفحات ۲۵ - ۳۵
بنی‌احمد، مرتضی (۱۳۸۲). شرایط نابرابر حقوقی در قراردادهای پیمانکاری و تبعات زیان‌بار آن. مجلس و پژوهش، شماره‌ی ۳۹. صفحات ۱۰۳ - ۱۱۸
حبیب زاده، محمدکاظم (۱۳۹۰). اصول حاکم بر قراردادهای دولتی. تهران. انتشارات جاودانه
شیروی، عبدالحسین (۱۳۸۵). مقایسه‌ی قانون برگزاری مناقصات با موافقتنامه‌ی ناظر بر خریدهای دولتی در سازمان تجارت جهانی. مجله‌ی مدرس علوم انسانی، شماره‌ی ۴۷. صفحات ۴۹ - ۷۸
عطایی، نادر (۱۳۸۲). ریشه‌ی مشکلات در مناقصات دولتی و در دوران اجرا. مجلس و پژوهش، شماره‌ی ۳۹. صفحات ۵۱ – ۶۹
میزانی، قباد (۱۳۸۲). بررسی و ارزیابی اصول بنادین حاکم بر طرح برگزاری مناقصات. مجلس و پژوهش. صفحات ۱۵۳ - ۱۶۶
وفایی، حسن (۱۳۸۳). فساد مالی در قراردادهای دولتی. مجله‌ی گزارش، شماره‌ی ۱۵۷. صفحات ۵۸ - ۶۳
هیوز، آون (۱۳۹۲)، مدیریت دولتی نوین، نگرشی راهبردی. ترجمه‌ی سید مهدی الوانی، سهراب خلیلی شورینی و غلامرضا معمارزاده. تهران. انتشارات مروارید
یین، رابرت.کی (۱۳۹۳)، موردپژوهی در تحقیقات اجتماعی، ترجمه‌ی هوشنگ نایبی، تهران، نشر نی