طراحی و اعتبارسنجی الگوی شایستگی مدیران آموزش و پرورش با رویکرد جانشین‌پروری

نوع مقاله : مقاله استخراج شده از پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی ، واحد تربت حیدریه ، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه ، ایران

2 عضو مدعو گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تربت حیدریه، ایران. (دانشیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه بیرجند، بیرجند).

3 گروه علوم تربیتی ، واحد تربت حیدریه ، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه ، ایران

4 گروه مدیریت ، واحد تربت حیدریه ، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه ، ایران

چکیده

هدف این مقاله طراحی و اعتبارسنجی الگوی شایستگی مدیران آموزش و پرورش با رویکرد جانشین‌پروری است. این پژوهش بر فلسفه تفسیرگرایانه مبتنی است و با رویکردی استقرایی- قیاسی انجام شده است. از بعد هدف نیز یک پژوهش بنیادی است که با روش تحقیق آمیخته صورت گرفته است. جامعه آماری در بخش ISM شامل خبرگان نظری (اساتید مدیریت آموزشی) و خبرگان تجربی (مدیران آموزش و پرورش) است. با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند 15 نفر در بخش ارائه الگو شرکت کرده‌اند. جامعه آماری بخش کمی نیز شامل کارکنان آموزش‌وپرورش استان خراسان رضوی می‌باشد. حجم نمونه با فرمول کوکران 180 نفر برآورد گردید و نمونه‌گیری با روش تصادفی انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود.الگوی اولیه با روش ISM طراحی و در نهایت با روش حداقل مربعات جزئی اعتبارسنجی شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در فاز کیفی با نرم‌افزار Maxqda و در فاز کمی با نرم‌افزار MicMac وSmart PLS انجام شده است. براساس یافته‌های پژوهش، پتانسیل تخصصی عنصر زیربنایی الگوی شایستگی مدیران آموزش و پرورش تعیین شد که بر پتانسیل سازمانی و ویژگی‌های شناختی اثر می‌گذارد. این عوامل نیز پتانسیل‌های استخدامی را تحت تاثیر قرار داده و بر ویژگی‌های انگیزشی و روانی تاثیر می‌گذارند. به این ترتیب با ارتقای عملکردی مدیران، قابلیت‌های بهره‌وری آنها افزایش پیدا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing and validating the competency model of educational administrators with a succession approach

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Javidi 1
  • hadi pourshafei 2
  • Mehdi Zirak 3
  • Hossein Momeni Mahmavi 4
1 PhD. Student of Educational Administration, Torbat Heydariyeh Branch, Islamic Azad University, Torbat Heydariyeh, Iran
2 2) Invited Member, Department of Educational Sciences, Islamic Azad University, Torbat Heydariyeh Branch, Iran. (Associate Professor, Department of Educational Sciences and Psychology, Birjand University, Birjand)
3 Department of Educational Sciences, Torbat Heydariyeh Branch, Islamic Azad University, Torbat Heydariyeh, Iran
4 Management Department, Torbat Heydariyeh Branch, Islamic Azad University, Torbat Heydariyeh, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to design and validate the competency model of educational administrators with a succession approach. This research is based on interpretive philosophy and has been done with a deductive-inductive approach. In terms of audience, it is a basic research that has been done with a mixed research method. Using a purposive sampling, fifteen persons participated in the ISM section who were academicians and professional experts (directors of education). The statistical population in quantitative part was the education staff of Khorasan Razavi province. The sample size that was estimated by Cochran's formula was 180 persons who were selected by random sampling. The initial model was validated by partial least squares method. For analysis of data in the qualitative phase we used maxqda software and in the quantitative phase MicMac and Smart PLS software. Research findings indicate that the underlying element of competency is professional potential of educational administrators is professional potential that affect their organizational potential and cognitive characteristics as well. These factors also affect motivational and psychological characteristics of educational administrators that  lead to their performance improvement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • competency model
  • educational administrators
  • education organization
  • mixed approach

اصل مقاله

طراحی و اعتبارسنجی الگوی شایستگی مدیران آموزش و پرورش با رویکرد جانشین‌پروری
هادی پورشافعی      *
مهدی زیرک **
حسین مومنی‌مهمویی * **
محمدرضا جاویدی **** تاریخ دریافت: 15/08/1400
تاریخ پذیرش: 19/11/1400         
 
چکیده
هدف این مقاله طراحی و اعتبارسنجی الگوی شایستگی مدیران آموزش و پرورش با رویکرد جانشین‌پروری است. این پژوهش بر فلسفه تفسیرگرایانه مبتنی است و با رویکردی استقرایی- قیاسی انجام شده است. از بعد هدف نیز یک پژوهش بنیادی است که با روش تحقیق آمیخته صورت گرفته است. جامعه آماری در بخش ISM شامل خبرگان نظری (اساتید مدیریت آموزشی) و خبرگان تجربی (مدیران آموزش و پرورش) است. با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند 15 نفر در بخش ارائه الگو شرکت کرده‌اند. جامعه آماری بخش کمی نیز شامل کارکنان آموزش‌وپرورش استان خراسان رضوی می‌باشد. حجم نمونه با فرمول کوکران 180 نفر برآورد گردید و نمونه‌گیری با روش تصادفی انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود.الگوی اولیه با روش ISM طراحی و در نهایت با روش حداقل مربعات جزئی اعتبارسنجی شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در فاز کیفی با نرم‌افزار Maxqda و در فاز کمی با نرم‌افزار MicMac وSmart PLS انجام شده است. براساس یافته‌های پژوهش، پتانسیل تخصصی عنصر زیربنایی الگوی شایستگی مدیران آموزش و پرورش تعیین شد که بر پتانسیل سازمانی و ویژگی‌های شناختی اثر می‌گذارد. این عوامل نیز پتانسیل‌های استخدامی را تحت تاثیر قرار داده و بر ویژگی‌های انگیزشی و روانی تاثیر می‌گذارند. به این ترتیب با ارتقای عملکردی مدیران، قابلیت‌های بهره‌وری آنها افزایش پیدا می‌کند.
واژگان کلیدی: الگوی  شایستگی، مدیران آموزشی، سازمان آموزش و پرورش، رویکرد آمیخته
مقدمه
انتخاب فرد مناسب برای مشاغل مختلف سازمانی همواره موضوعی بااهمیت در سازمان‌ها بوده و در برنامه‌های جانشین‌پروری مورد تاکید قرار گرفته است.  یکی از مفاهیم کلیدی که در این راستا وارد مباحث سازمان‌های خصوصی و بخش دولتی شده است، شایستگی‌های مدیریتی می‌باشد (الوانی و همکاران، 1395). مهمترین مزیت رقابتی سازمان ها در دنیای پویای امروزی داشتن عامل انسانی مناسب می‌باشد، این مهم‌ترین عامل استراتژیک است که به راحتی قابل تقلید کردن نیست و می‌تواند باعث موفقیت و توسعه پایدار سازمانها گردد. لذا موفقیت سازمان‌ها وابسته به توسعه منابع انسانی می‌باشد و توسعه منابع انسانی در هر سازمان بدون درک و کشف استعدادها، قابلیت‌های توانمندی‌ها و شایستگی‌های این سرمایه عظیم و بالقوه میسر نخواهد شد؛ و افراد به واسطه در اختیار داشتن عظیم‌ترین منبع قدرت، یعنی تفکر، می‌توانند موجبات تعالی، حرکت و رشد جامعه و سازمانشان را پدید آورند و این منبع قدرت نیازمند محیطی مساعد برای شکوفایی است (مایرز ، 2021). این منابع دارای توانایی و قابلیت‌های بالقوه-ای هستند که در محیط سازمانی بالفعل شده و دستیابی به این هدف، نیازمند درک کامل انسان‌ها و فراهم کردن شرایط مناسب است. یکی از مباحثی که باید بررسی شود، قرار دادن افراد در جایگاه‌های مناسب با توانایی و قابلیت آنهاست(نئم ، 2020). دانش و بینش، مهارت و تخصص در گزینش و نگهداری افراد برای

مراجع

اسماعیلی، م ؛ ساعدی، ع ؛ شریعت، ع. (1398)، تحلیل ارتباط شایستگی‌های استراتژیک مدیران با ارزش آفرینی منابع انسانی، فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، 13(25)، 321-346.
اَلوانی، م؛ نقوی، ع؛ زارع، ر. (1395). جایگاه شایستگی‌های محوری در جانشین پروری. چشم انداز مدیریت دولتی، 7 (27)، 41-62.
آذر، ع؛ خسروانی، ف؛ جلالی، ر. (1398)، تحقیق در عملیات نرم، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
بابایی، ح؛ جمشیدی، ن؛ جمشیدی، ص. (1399). رتبه‌بندی عوامل تاثیرگذار بر اجرای موفق نظام جانشین پروری در صدا و سیمای مرکز یزد. پژوهش‌های ارتباطی، 27 (104)، 149-169.
پیریایی، ح؛ نیکنامی، م. (1396)، ارائه مدلی برای بهبود نظام انتصاب و ارتقای مدیران آموزش و پرورش، مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، دوره 10، شماره 18، ص 9-28.
جاویدی، م؛ پورشافعی، د؛ زیرک، م؛ مومنی، ح. (1400). طراحی الگوی شایستگی‌های مدیریتی مبتنی بر جانشین پروری. فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، 8 (29)، 196-219.
جعفرپور، م.س؛ نجف بیگی، ر (1399)، " تبیین عوامل موثر بر نظام جامع جانشین پروری با عنایت به شایستگی‌های ضروری برای سازمان‌های آینده (مورد مطالعه بانک رفاه)"، فصلنامه آینده - پژوهی مدیریت، سال سی و یکم، شماره 120، بهار 1399 
حاج‌کریمی، ع؛ رضائیان، ع؛ هادیزاده، ا. (1390). طراحی مدل شایستگی‌های مدیران منابع انسانی بخش دولتی در ایران. چشم انداز مدیریت دولتی، 2 (8)، 23-45.
حافظی، م؛ مرادی، ف. (1396). شناسایی شاخص‌های ارزیابی شایستگی‌های آموزشی مدیران شهرداری تهران. آموزش و توسعه منابع انسانی، 3 (14)، 135-150.
حبیبی، آ؛ ایزدیار، ص؛ سرافرازی، ا. (1393)، تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی، انتشارات کتیبه گیل.
حبیبی، م؛ دری، ب؛ مریم، ب. (1399)، شناسایی شایستگی‌های استراتژیک مدیران ارشد صنعت پتروشیمی. مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، 6 (23)، ۲۱۷-۲۴۲.
داوری، ع؛ رضازاده،‌ آ. (1392)، مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، انتشارات جهاد دانشگاهی.
رجایی، س؛ غفوری، خ؛ کریمی، ص. (1399). شناسایی چالش‌های فراروی جانشین پروری در آموزش و پرورش. نشریه رهبری آموزشی کاربردی، 2 (2)، 29-44.
رشیدپور، ع؛ اکبری، م؛ مهدیان، س. (1399). سنجش دیدگاه مدیران در خصوص پیاده‌سازی نظام جانشین پروری با رویکرد شایستگی در بین مدیران. فصلنامه مدیریت اطلاعات سلامت، 2 (2)، 60-63.
رضایت، غ؛ صادق‌بیگی، م. (1397)، تدوین الگوی شایستگی‌های دبیران دبیرستان‌های دولتی ایران، فصلنامه نوآوری آموزشی، دوره 17، شماره 65، ص 23-31.
رنگریز، ح؛ ابراهیمی، ر؛ آراسته، ح. سلطانیه، ف. (1396)، طراحی الگوی شایستگی‌های استراتژیک مدیران کارکردی با استفاده از روش تحلیل مضمون ، فصلنامه مدیریت آموزشی، دوره 6، شماره 96، ص 9 تا 49.
سلطانی­جعفری، م؛ سهراب، ا ، (1399)، جانشین پروری مقدمه جانشین سازی، کنفرانس جهانی مدیریت، اقتصاد حسابداری و علوم انسانی در آغاز هزاره سوم، شیراز، پژوهش شرکت ایده بازار صنعت سبز، شماره 53،43-53
صفری، ج ؛ مهدی­زاده، م ؛ عزیزی، ع. (1399)، طراحی الگویی مبتنی بر معیارهای اساسی جهت گزینش کارکنان شایسته و برآوری عملکرد سازمان، فصلنامه پژوهش­های مدیریت منابع انسانی، 7 (4): 166-141
عباسی، ح؛ شمس، غ؛ خراسانی، ا . (1395). بررسی وضعیت موجود شا

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار