نوع مقاله : مقاله استخراج شده از پایان نامه
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 استاد گروه مدیریت جهانگردی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
4 استادیار گروه مدیریت جهانگردی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
In recent years, the importance of social responsibility in hotel industry has been considered by researchers and activists all over the world and several studies have been conducted on this subject. Although researchers have studied the dimensions and effects of social responsibility in various researches, but the factors originating the industry’s social responsibility have not been demonstrated in a model so far. In this study, we used a systematic review in order to extract related researches from indexing databases. Then, we went on to analyze data through open coding applying Maxqda software. In next step we used meta-synthesis approach to identify the causal, intervening and contextual conditions and strategies of implementing social responsibility in hotels, such as improving the level of employee responsibility, green marketing, green management, saving, social participation.. Beside these factors, improving stakeholder satisfaction, improving hotel performance and increasing the level of social welfare, branding and sustainability of the hotel were recognized as the consequences of implementing these strategies.
کلیدواژه‌ها [English]
تبیین مدل مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری با رویکرد فراترکیب
|
جواد یوسفی [1] * محمود ضیائی ** محمدرضا کریمی علویجه [2]*** سیدمجتبی محمودزاده **** |
تاریخ دریافت: 17/04/1401 تاریخ پذیرش: 07/06/1401 |
چکیده
اهمیت موضوع مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری در سالیان اخیر موردتوجه محققان و فعالان این صنعت در دنیا قرار گرفته و پژوهش‌های متعددی دراین‌رابطه انجام شده است. باوجوداینکه پژوهشگران در تحقیقات مختلف به ابعاد و اثرات مسئولیت‌پذیری اجتماعی پرداختهاند، اما تاکنون این عوامل در قالب مدلی مدون تبیین نشده است. لذا در تحقیق حاضر با استفاده از روش مرور نظام‌مند، پژوهش‌های مرتبط از پایگاه‌های نمایه‌سازی استخراج گردید و برای تحلیل کیفی یافته‌ها از روش کدگذاری باز با استفاده از نرم افزار Maxqda استفاده شد. در ادامه و با طی مراحل روش فراترکیب ضمن شناسایی شرایط علّی، مداخله‌گر و زمینه‌ای تأثیرگذار بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل‌ها، راهبردها و اقداماتی در زمینه ارتقاء سطح مسئولیت‌پذیری کارکنان، بازاریابی سبز، مدیریت سبز، صرفه جویی، توسعه مشارکت اجتماعی و غیره شناسایی شدند. همچنین بهبود رضایت ذینفعان، ارتقاء عملکرد هتل و افزایش سطح رفاه اجتماعی، برندسازی و پایداری هتل به عنوان پیامدهای پیاده سازی این راهبردها مشخص گردید.
واژه‌های کلیدی: مسئولیت‌پذیری اجتماعی، هتل، صنعت هتلداری، مرور نظام‌مند، فراترکیب
مقدمه
توسعه پایدار گردشگری، امروزه نه یک انتخاب که یک ضرورت به‌حساب می‌آید و برای تحقق آن لازم است بازیگران نظام گردشگری نیز نسبت به انجام تعهدات خود در این راستا اهتمام ورزند (ضیائی و رنجبر متعلق،1392: 59). صنعت هتلداری به‌عنوان یکی از بازیگران نظام گردشگری نقش کلیدی در جذب و رضایت‌مندی گردشگر دارد و با فراهم‌آوردن تسهیلات و خدمات مهماننوازی که نقش مهمی در ارتقای کیفیت تجربة گردشگر ایفا می‌کند، می‌تواند با اثرات مثبت اقتصادی در مقصد به بهبود سطح رفاه جامعه نیز کمک کند. با این وجود، توسعه این صنعت و فعالیت‌های آن هزینه‌هایی برای جوامع محلی به همراه داشتهاست. ازاین‌رو لازم است دیدگاههای صرفاً اقتصادی به صنعت هتلداری که منافع آن عاید گروهی از ذینفعان می‌شود با دیدگاه توسعه پایدار که در کنار موضوعات اقتصادی، مقوله‌های اجتماعی و زیست‌محیطی کسب‌وکار را انسجام میبخشد تغییر یابد تا در قبال هزینه‌هایی مانند آلودگیهای زیست‌محیطی، ازدحام و شلوغی و غیره که برای عموم جامعه به وجود می‌آورند منافعی نیز برای گروه‌های مختلفی از افراد جامعه و همچنین مشتریان فراهم کنند.
بررسی تحقیقات صورت‌گرفته در زمینه صنعت هتلداری نشان می‌دهد از دهه‌های گذشته دغدغه‌ها نسبت به اثرات زیست‌محیطی و اجتماعی توسعه هتل‌ها و فعالیت‌های آنها در بین هتل‌داران و سرمایه‌گذاران افزایش یافته است و بدین جهت موضوعات پایداری در صنعت هتلداری مورد توجه قرار گرفته است. این امر در نتیجه مطالبات مالکان و مدیران برای کاهش هزینه‌های عملیاتی، تغییر نگرش سرمایه‌گذاران نسبت به محیط‌زیست و ظهور هم‌زمان برنامه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکتها، ایجاد شده است (Goldstein & Primlani, 2012) تا ضمن حفظ و تأمین منافع سازمان‌ها، خواسته‌های ذینفعان متنوع را نیز برآورده نموده و زمینه را برای توسعه پایدار صنعت هتلداری فراهم سازد.
بعلاوه ازآنجاکه صنعت گردشگری تأثیر شگرفی بر محیط‌زیست و جوامع محلی دارد و به توسعه اقتصادی محلی و منطقهای کمک می‌کند و یکی از پیشرانهای مهم جهانی‌شدن نیز به شمار میرود، مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمانهای فعال در این صنعت به آنها کمک می‌کند تا ضمن سازگاری مؤثر با محیط‌های کسب‌وکار محلی، در هر منطقه جغرافیایی مزیت رقابتی نیز به دست آورند (Jiddi & Ibenrissoul, 2020). مسئولیت‌پذیری اجتماعی همچنین در ایجاد روابط خوب با شرکای قوی مفید است و تأثیر گردشگری بر جامعه را نه تنها در مورد مسائل اخلاقی و اجتماعی انجمنهای تجاری و ذینفعان، بلکه جوامع محلی و محیط‌زیست نیز افزایش می‌دهد. مدیریت مؤثر و مثبت این روابط بین صنعت و جامعه به واسطه مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان و از طریق شناخت و تعهد کارکنان انجام می‌شود (Yılmaz & Yılmaz, 2016). در این راستا، فعالیت‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری می‌تواند از طریق شهرت و اعتبار برند به موفقیت هتل‌ها در بازارهای محلی و عملکرد بهتر آنها منجر شود (Song & Kang, 2019). بدین جهت هتل‌ها به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی گردشگری در زمینه ارتقاء مسئولیت‌پذیری اجتماعی، در عمل برنامه‌های جامعی را به کار بستهاند و در این جهت برخی از آنها توانستهاند مستقیماً این شیوه کسب‌وکار را برای خود تثبیت کنند. تجربه این روش کسب‌وکار در هتلهای هیلتون دیده می‌شود، که برنامه مسئولیت‌پذیری اجتماعی خود را نه تنها به‌عنوان بخشی در کنار خدمات اصلی که ارائه می‌دهد بلکه به عنوان بخشی از کلیت کسب‌وکار خود میداند و در فرایند تصمیمگیری ضمن توجه به مسائل زیست‌محیطی، از عوامل مهم ایجاد فضای دوستانه، همدلی و افزایش رضایت کارکنان نیز غافل نمیشود و از کارکنان خود به‌عنوان اعضای یک تیم یاد می‌کند که انسجام آنها باعث افزایش درجه پاسخگویی و تشویق آنها به حمایت از تیم می‌شود (Lorenc, 2016).
دراین‌رابطه هرچند در کشورهای مختلف در مورد مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل‌ها پژوهش‌هایی صورت‌گرفته است اما ازآنجاکه استانداردهای روشنی برای اجرای آن وضع نشده (Ibarnia et al., 2020) و مؤلفه‌های تأثیرگذار بر آن نیز به‌صورت منسجم تبیین نشده است؛ در تحقیق پیش رو سعی بر آن است با رویکرد فراترکیب پژوهش‌های صورت‌گرفته در مورد مسئولیت‌پذیری اجتماعی تأسیسات اقامتی بررسی گردد و عوامل علّی، زمینه‌ای، مداخله‌گر مؤثر بر آن و نهایتاً راهبردها و اثرات پایبندی به مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل‌ها مشخص گردند.
بعلاوه از جمله دلایل اهمیت موضوع برای مطالعه بیشتر می‌توان از جهت نظری به جدید بودن این مفهوم در ادبیات علمی مدیریت هتلداری کشور اشاره کرد و از نظر عملیاتی نیز نتایج حاصل از پیاده‌سازی مدل مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری می‌تواند به ارتقای سطح مشارکت هتل‌ها در توسعه پایدار جامعه و بهبود عملکرد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی‌شان منجر شود. همچنین باتوجه به اینکه مدل‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی ارائه شده در صنایع مختلف از نظر اجرایی برای صنعت هتلداری کارایی مطلوبی ندارد، انجام چنین پژوهش‌هایی ضروری به نظر می‌رسد.
مبانی نظری پژوهش
پیشینۀ نظری تحقیق
مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان مفهومی چترگونه است که ابعاد و مقوله‌های متعددی را شامل می‌شود. این مفهوم به‌عنوان یک موضوع راهبردی در مطالعات مدیریت موردتوجه قرار گرفته است و سازمان‌ها نیز اقداماتی را در این راستا برای ایجاد اعتماد و رضایت در بین مشتریان، بهبود شهرت و عملکرد سازمانیشان توسعه دادهاند (Gonzalez-Rodriguez et al., 2019; Jalilvand, Nasrolahi Vosta, Kazemi Mahyari, Khazaei Pool, 2017). از نظر مفهومی مسئولیت‌پذیری اجتماعی می‌تواند به‌عنوان فرایندی در نظر گرفته شود که در آن افراد تقاضاهای ذینفعان را در سازمان‌شان شناسایی و راجع به سطح مسئولیتپذیریشان نسبت به خیر جامعه، محیط و اقتصاد مذاکره و چانهزنی میکنند. بر این اساس می‌توان مشخص کرد که سازمان‌ها و ذینفعان آنها تا چه اندازه مسئولیت‌پذیری را به رسمیت میشناسند و آن را دنبال میکنند (Font & Lynes, 2018). ایده اصلی مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان اساساً این است که سازمان‌ها نه تنها باید در برابر سهامداران بلکه در برابر جامعه به‌عنوان یک کل پاسخگو باشند؛ چرا که سازمان‌ها بخشی از جامعه هستند و می‌بایست با افزایش سودآوری و سرمایه‌گذاری مجدد در جامعه به رفاه و معیشت مردم کمک کنند. لذا می‌توان مسئولیت‌پذیری اجتماعی را نوعی راهبرد نه تنها برای کاهش اعتراضات اجتماعی، بلکه راهبردی برای افزایش اعتبار و وجهه مخدوش شده سازمان‌ها نیز دانست (Bilan, 2019)؛ راهبردی که به واسطه آن سازمان اثرات مثبتی روی جامعه برجای بگذارد (Nord, 2006).
به لحاظ تعریف، تعریف‌های متعددی از مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان ارائه شده است، اما رایج‌ترین و متداولترین تعریف را سازمان بینالمللی استاندارد[i]
ارائه داده است. طبق استاندارد ایزو 26000، مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان عبارت است از «مسئولیت یک سازمان در قبال تأثیرات تصمیمات و فعالیت‌هایش بر جامعه و محیط‌زیست از طریق رفتار شفاف و اخلاقی که به توسعه پایدار از جمله سلامت و رفاه جامعه کمک می‌کند»(Abram & Jarzabek, 2016, p.11).
پیشینه تجربی تحقیق
بخشی از تحقیقاتی که تاکنون در مورد «مسئولیت‌پذیری اجتماعی» هتل‌ها صورت گرفته است بر «ارزش افزوده» ناشی از آن اشاره دارد و معتقدند که مسئولیت‌پذیری اجتماعی اگر به‌صورت راهبردی دنبال شود، می‌تواند در ارتقای مزیت رقابتی شرکت‌های هتلداری مؤثر واقع شود (Camilleri, 2014; Peña-Miranda et al., 2021; Rodriguez-Fernandez, 2016). حال آنکه یافته‌های برخی دیگر از این مطالعات این «اثربخشی» را زیر سوال بردهاند (Bohdanowicz & Zientara, 2009). شواهد تجربی نیز مؤید این موضوع است که عمل به مسئولیت‌پذیری اجتماعی با چالشهایی مانند تعارض منافع، مشارکت حداقلی ذینفعان در مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان، هماهنگی ضعیف در انجام فعالیت‌ها و سطح پایین آگاهی مواجه است (Farmaki, 2019). چنین مسائلی به ویژه در سازمانهای گردشگری که ذینفعان متعددی دارد مشهودتر است. ازاین‌رو برای کنترل هر چه بهتر چالشها، همواره رویکرد مدیریت راهبردی برای مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان مورد حمایت قرار گرفته است (همان، 2019) تا ضمن استفاده از قابلیت‌های سازمان در دستیابی به مزیت رقابتی و سودمندی جامعه، زمینه برای بهرهمندی از رویکردهای نوآورانه و عملی برای مدیریت منافع ذینفعان و دستیابی به پایداری بلندمدت نیز فراهم شود.
یافته‌های عبائیان و خُنگ، کید یئوه و مککیب[ii] (2019) درک عمیق‌تر و دقیق‌تری از انگیزه‌های هتل‌ها برای اجرای طرح‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی ارائه می‌دهد. اصطلاح وضعیت «برد-برد» که دراین‌رابطه استفاده می‌شود به معنای آن است که صرفه‌جویی در هزینه‌ها با به حداقل رساندن اثرات زیست‌محیطی ترکیب می‌شود و بدین ترتیب هم سازمان و هم جامعه از آن سود میبرند. در همین رابطه ضیائی و رنجبر متعلق (1392) مهمترین انگیزه مدیران هتل‌ها برای پیاده‌سازی مدیریت محیطی را عامل صرفه‌جویی در هزینه‌ها معرفی میکنند. هر چند باید توجه داشت که سطح تعهد محیطی هتلهای ایران و آگاهی مدیران از مفهوم مدیریت محیطی پایین است (رنجبر متعلق، 1391). طبق یافته‌های احمدآبادی (1399) نیز مصرف آب در یکی از گروه‌های هتلداری ایران بهینه نیست و لازم است در این خصوص تدابیری اندیشیده شود؛ تا موجب صرفه‌جویی در هزینه‌ها و آسیب کمتر به محیط‌زیست شود. این واقعیت که تعهد مدیران به محیط طبیعی نیز با ملاحظات اخلاقی هدایت می‌شود، نشان می‌دهد، حتی در محیط کسب‌وکار، علاوه بر انگیزه‌های کارآمدی کسب‌وکار، انگیزه‌های پیچیده‌تری برای مشارکت در مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان وجود دارد که باعث می‌شود نه تنها مدیران به‌عنوان متولیان منابع کمیاب عمل کنند، بلکه جایگاهی اخلاقی برای هتلهای خود در جامعه نیز ایجاد کنند. در این جهت مطالعات گسترده‌ای صورت‌گرفته است که یافته‌های این تحقیقات نشان می‌دهد علیرغم افزایش علایق پژوهشی در زمینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان هنوز هم شکاف‌های مهمیدر این زمینه در صنعت هتلداری وجود دارد (Serra-Cantallops, Peña-Miranda, Ramón-Cardona, & Martorell-Cunill, 2018). معین، کمال و یوسف[iii] (2019) با تحلیل محتوای تحقیقات مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری، تمرکز اولیه آنها را در حوزه اقدامات مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان (اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی)، تأثیر و اهمیت آن، ادراکات مصرف‌کنندگان و مدیران از این مفهوم می‌دانند و معتقدند در سال‌های اخیر با رشد تحقیقات، تمرکز بیشتر به سمت ارتباطات/گزارش‌دهی مسئولیت‌پذیری اجتماعی، مسئولیت سبز/محیط‌زیست و پایداری معطوف شده است.
در صنعت هتلداری ایران یافته‌های مشتاقی یزدی نژاد (1393) و صباغ (1395) نشان می‌دهد مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان بر عملکرد هتل تأثیر مثبت دارد. دودانگه، حاجیکریمی، مظفری و کاوش (1401) اثر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر رضایت، وفاداری و اعتماد گردشگران را معنادار و مثبت می‌دانند. منادی (1393) در پژوهش خود نشان می‌دهد دیدگاه مثبت مهمانان نسبت به هتل سبز باعث می‌شود آنها تمایل بیشتری برای اقامت و همچنین مشارکت در اقدامات سبز این هتل‌ها داشته باشند. یزدان‌شناس (1400) در پژوهش خود به این نتیجه رسیده است که تأثیر فعالیت‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر هویت‌یابی و عجینشدگی کارکنان مثبت بوده است. همچنین ادراک کارکنان از حمایت سازمانی نقش تعدیل‌کننده مثبتی دراین‌رابطه دارد. هاشم‌پور (1400) معتقد است مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان بر مشارکت سبز، انگیزش و توسعه مهارت سبز در هتل تأثیرگذار است. عظیمی یانچشمه (1399) در بررسی خود نتیجه می‌گیرد دو مفهوم هویت‌یابی مبتنی بر برند کارفرما و کشش شخصیت برند کارفرما بر رضایت و قصد ترک کارکنان تأثیر مستقیم و معنادار دارد.
در جمع‌بندی مطالعات صورت‌گرفته می‌توان گفت، علیرغم وجود پژوهش‌هایی پیرامون اثرات و پیامدهای مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل‌ها و عوامل و شرایط مؤثر بر آن، این موضوعات تاکنون به‌صورت منسجم در یک تحقیق موردمطالعه قرار نگرفته است و در این رابطه تاکنون مدلی ارائه نشده است. لذا پژوهش حاضر را می‌توان پژوهشی بدیع در این زمینه قلمداد کرد.
روش تحقیق
باتوجه‌به اینکه پژوهش حاضر باهدف بررسی و تفسیر تحقیقات گذشته در زمینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری صورت‌گرفته است؛ از رویکرد فراترکیب استفاده شده است. فراترکیب رویکردی نظام‌مند برای بررسی و تحلیل کیفی یافته‌های پژوهش‌های گذشته است. این روش به محقق کمک می‌کند تا مفهوم خاصی را در مطالعات مختلف دنبال کند (Thomsen et al., 2012). بنابراین داده‌های این تحقیق از نوع داده‌های ثانویه هستند و پژوهش‌های مرتبط به عنوان جامعه تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت. لذا تحقیق از جهت نحوه گردآوری دادهها، پژوهشی کیفی و از نظر هدف، جزء پژوهش‌های توصیفی تحلیلی است.
با توجه به اینکه مفهوم مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری از نظر عوامل علّی، زمینه‌ای، مداخله‌گر و پیامدها در تحقیقات گذشته بهطور منسجم موردمطالعه قرار نگرفتهاست؛ با استفاده از رویکرد فراترکیب و مبتنی بر رهیافت استراوس و کربین در نظریه داده‌بنیاد می‌توان عوامل فوق را در قالب مدلی مناسب مدون ساخت. برای پیاده‌سازی این رویکرد در تحقیق حاضر از الگوی اروین، بُرادرسون و سامرز[iv] (2011)، در قالب شش مرحله به شرح زیر استفاده گردید:
1- تدوین مسئله
در ابتدا بر اساس الگوی فوق سؤالات اصلی تحقیق بطور واضح به شرح زیر تدوین شد:
2- شناسایی مطالعات
در مرحله دوم با استفاده از راهبردهای جستجو، تعیین زنجیره‌های جستجو، تنظیم معیارهای غربال‌گری، جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی انجام شد. براین‌اساس باتوجه‌به گستردگی واژگان مورداستفاده در تحقیقات برای پرداختن به مفهوم مسئولیت‌پذیری اجتماعی، جستجوی اولیه به کمک کلیدواژههای مطرح شده در جدول 1 صورت گرفت.
برای کسب نتایج کاملتر جستجو در میان عناوین، کلیدواژه‌ها و چکیده تحقیقات انجام گرفت و از «و»[v] برای ارتباط دو واژه و از «یا»[vi] برای درنظرگرفتن کلمات مترادف استفاده گردید. برای این کار، جستجوی نظام‌مند در پایگاه‌های مهم نمایه‌سازی پژوهش‌های داخلی و خارجی از سال 1990 تا فوریه 2022 (اسفند 1400) انجام شد.
جدول 1 – پایگاه‌های اطلاعاتی و واژگان کلیدی جستجو
|
واژگان کلیدی |
پایگاه‌های اطلاعاتی |
|
Hotel social responsibility/ CSR Lodging social responsibility/ CSR Hotel / Lodging Environment management Green hotel / Lodging Hotel/ Lodging citizenship Philanthropy hotel/ Lodging Sustainable hotel / Lodging مسئولیت اجتماعی هتل / اقامتگاه مدیریت زیست‌محیطی هتل / اقامتگاه هتل سبز شهروندی سازمانی / شرکتی هتل / اقامتگاه فعالیت‌های بشردوستانه/خیرخواهانه هتل / اقامتگاه هتل / اقامتگاه پایدار |
www.sciencedirect.com www.clarivate.com www.tandfonline.com www.journals.sagepub.com www.emerald.com www.scholar.google.com www.scopus.com
Ganj.irandoc.ac.ir sci.isc.ac Sid.ir Ensani.ir |
3- ارزیابی مطالعات
در مرحله سوم به خاطر حجم زیاد تحقیقات جستجو شده، بر اساس سه معیار سامرز و همکاران[vii] (2008)، کیفیت این مطالعات با توجه به سؤالات زیر مورد ارزیابی قرار گرفت:
الف) آیا در عنوان یا چکیده تحقیق به مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری اشاره شده است؟
ب) آیا در مطالعه تأکیدی بر ارائه مدل یا چارچوبی برای مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری وجود دارد؟
ج) آیا در تحقیق به عوامل مختلفی که بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل‌ها تأثیرگذار باشد و یا پیامدهای آن را مشخص کرده باشد اشاره شده است؟
بر اساس معیارهای فوق بررسی و غربال‌گری تحقیقات به شرح زیر انجام گرفت:
|
تحقیقات جستجو شده: 714 |
|
تحقیقات برای بررسی چکیده: 462 |
|
تحقیقات رده شده بر اساس عنوان: 252 |
|
تحقیقات برای بررسی محتوا: 265
|
|
تحقیقات رده شده بر اساس چکیده: 197
|
|
تحقیقات نهایی: 111 |
|
تحقیقات رد شده بر اساس محتوا: 154 |
از 111 تحقیق نهایی، تعداد 88 مطالعه در پژوهش‌های خارجی و تعداد 23 تحقیق در پایگاه‌های نمایه‌سازی فارسی قرار دارد.
4- انتخاب روش مناسب برای تحلیل یافته‌های کیفی
در گام چهارم با استخراج مفاهیم کلیدی از یافته‌های گزارش شده در مطالعات منتخب، چگونگی ارتباط آنها مشخص شد. در این گام برای تحلیل کیفی یافته‌ها از روش کدگذاری با استفاده از نرم افزار مکس‌کیودی‌ای[viii] استفاده شد. در ابتدا به کمک کدگذاری باز و روش تحلیل سطر به سطر، یافته‌های مطالعات در قالب 116 مفهوم شناسایی شد و سپس در 29 زیرمقوله دستهبندی گردید. سپس با شناسایی روابط بین زیر مقولهها، 14 مقوله یا موضوع اصلی در یافته‌های تحقیقات پیشین مشخص گردید.
5- ارائه ترکیب یافته‌ها
در پنجمین مرحله که به‌مثابه پلی بین تحقیق و اجراست یافته‌های حاصل از ترکیب برای انتقال دقیق به مخاطبان در قالب جداول 2 تا 6 تنظیم شد.
6- تأمل در فرایند
روش‌های مختلفی مانند انعکاسپذیری واقعیت، کنترل و تأمل توسط سایر محققان، کنترل به کمک اعضای تیم تحقیق و بررسی سازگاری با یافته‌های تحقیقات برای تأمل در فرایند وجود دارد (Erwin et al., 2011). در تحقیق حاضر از روش کنترل به کمک اعضای تیم تحقیق و بررسی سازگاری برای تحلیل روایی مقولهها در مدل فراترکیب مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری استفاده شده است. براین‌اساس به کمک اعضای تیم پژوهش در وهله اول سؤالات تحقیق مورد بررسی قرار گرفت تا تناسب و امکان پاسخگویی به آنها مشخص شود. سپس پیرامون نحوه غربال‌گری و ارزیابی مطالعات و روش کدگذاری مفاهیم در میان اعضا تبادل نظر صورت گرفت و نهایتاً در خصوص ارائه ترکیب یافته‌ها، دیدگاه‌ها جمع‌بندی شد که در ادامه و در قسمت یافته‌ها و بحث به آنها اشاره می‌شود. بنابراین روایی نظری نتایج تحقیق را، هم از نظر مفاهیم و هم از نظر روابط بین مفاهیم به واسطه استفاده از دامنه گسترده‌ای از مطالعات، راهبرد سازگاری با الگوی نظری (هماهنگی و همسویی با نتایج سایر تحقیقات) و استفاده از دیدگاه همکاران (فقیهی و علیزاده، 1384)، می‌توان مورد تأیید قلمداد کرد.
یافته‌های تحقیق
برای ارائه پاسخ روشن به سؤالات تحقیق، مفاهیم مستخرج از یافته‌های پژوهش‌های پیشین به شرح زیر مطرح می‌شود:
پدیده محوری: منظور از پدیده محوری رخدادی اساسی است که برای اداره و کنترل آن مجموعهای از فعالیت‌ها و رفتارها صورت می‌گیرد. هسته مرکزی مباحث در یافته‌های تحقیقات، «مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل» است؛ لذا اقدامات و شرایط مؤثر بر این مفهوم و پیامدهای حاصل از آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
1- شرایط علّی
منظور از شرایط علّی یا سببساز معمولاً آن دسته رویدادها یا وقایعاند که بر پدیدهها اثر میگذارند (استراس و کربین، 1397: 153). بر این اساس یافته‌های تحقیقات در سه مقوله و هفت زیرمقوله به شرح جدول 2 دسته بندی شدند.
جدول 2- کدها و شرایط علّی
|
مقوله |
زیر مقوله |
کد (مفهوم) |
منابع |
|
خط مشی و راهبرد |
تناسب راهبردی |
تأکید هتلهای آسیایی بر اقدامات مسئولیت‌پذیری اجتماعی و پایداری متنوع |
(Ng & Tavitiyaman, 2020) (Line et al., 2018) (Berezan et al., 2014) (Holcomb et al., 2007) (Sánchez-Fernández et al., 2016) (Calveras, 2015) |
|
تأثیر تعلق مکانی بر ارائه خدمات اجتماعی |
|||
|
درنظرگرفتن زمینه‌های فرهنگی اجتماعی مهمانان توسط مدیریت |
|||
|
اهمیت محیط و چشم‌انداز هتل در برنامه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
رفتارهای متفاوت مسئولیت‌پذیری اجتماعی متناسب با کشورهای مختلف |
|||
|
انجام رفتارهای متنوع مسئولیت‌پذیری اجتماعی در بین هتل‌ها |
|||
|
رویکرد یکپارچه |
اهمیت بالاتر مسئولیت‌پذیری اجتماعی در داخل هتل نسبت به خارج از هتل |
(Teanpitthayamas et al., 2021) (Holcomb et al., 2007) (Cherapanukorn & Focken, 2014), (Guix & Font, 2020) (Ko et al., 2019) (Sudhagar & Samuel, 2019) (Martínez et al., 2014) (Tsai et al., 2010) |
|
|
ذکر مسئولیت‌پذیری اجتماعی در چشم‌انداز 40 درصد هتل‌ها |
|||
|
انگیزه پرداختن به مسئولیت‌پذیری اجتماعی به‌عنوان مبنایی برای عملیات |
|||
|
کاربرد کارت امتیازی متوازن برای تحقق اهداف راهبردی |
|||
|
الگوی پنج‌بعدی برای صنعت هتلداری |
|||
|
معرفی ابعاد نه‌گانه خط‌مشی مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
ضرورت به‌کارگیری اقدامات مسئولیت‌پذیری اجتماعی در کل سازمان |
|||
|
ضرورت اتخاذ رویکرد یکپارچه برای برنامه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
استانداردها |
استفاده از استانداردها برای مشروعیت دادن به اقدامات سبز |
(Kleinrichert et al., 2012) (Ng & Tavitiyaman, 2020) |
|
|
تأکید هتلهای غربی بر استانداردهای جهانی مسئولیت اجتماعی |
|||
|
ذینفع محوری |
توجه به ذینفعان خارجی |
انجام 87 درصد فعالیت‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل برای مشتریان |
(Gürlek & Kılıç, 2021) (Xiao et al., 2016) (Smith & Ong, 2015) (Alrousan et al., 2015) (Dewi et al., 2017)
|
|
ادغام ابعاد حقوقی، اخلاقی و بشردوستانه برای حمایت از مصرف‌کنندگان |
|||
|
اهمیت ذینفعان خارجی در اجرای برنامه‌های مسئولیت اجتماعی |
|||
|
مطالبه ذینفعان برای اخلاقی و اقتصادی بودن مدل کسب‌وکار هتل |
|||
|
تأثیر مثبت ادراک ساکنان از مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل بر نگرش به گردشگری |
|||
|
اهمیت توجه به نیازهای سهامداران |
|||
|
ضرورت‌های مدیریت منابع انسانی |
ضرورت آموزش مهمانان دررابطه‌با مزایای مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
(Berezan et al., 2014) (Font et al., 2012) (Hu et al., 2019), (Ng & Tavitiyaman, 2020) (Abaeian et al., 2014), (Ketschau, 2017), (Baicu et al., 2019) (صلواتی و همکاران،1392) |
|
|
تطابق سیاست‌های منابع انسانی با قوانین محلی |
|||
|
اهمیت تأمین نیازهای رفاهی کارکنان |
|||
|
ضرورت توسعه آموزش‌های ویژه برای یادگیری و ارتقای یادگیری |
|||
|
ضرورت تشویق مشارکت کارکنان |
|||
|
ارتباط میان اخلاق حرفه‌ای و مسئولیت اجتماعی |
|||
|
موضوعات رفتاری |
نگرش مدیران |
رابطه مثبت بین نگرش مدیران کل هتل و درک آنها از مسئولیت اجتماعی |
(Holcomb & Smith, 2017) |
|
ادراک مثبت مدیران کل هتلهای کوچک از فرهنگ مسئولیت اجتماعی |
|||
|
نگرش و رفتار مشتریان |
تأثیر نگرش زیست‌محیطی مشتریان بر قصد مدیریت هتل سبز |
(Verma et al., 2019) (دودانگه و همکاران،1401)، (نادری مقدم، 1399)، (جعفری،1399)، (حدادی،1397)، (خلیفه سلطانی و همکاران،1396)،(Xiao et al., 2016) |
|
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر رفتار مشتریان |
|||
|
اهمیت نگرش مشتریان بر سبز کردن هتل |
|||
|
اهمیت بالاتر ابعاد قانونی و اخلاقی مسئولیت اجتماعی از نظر مشتری |
2- شرایط مداخله‌گر
شرایط مداخله‌گر آنهایی هستند که شرایط علّی را تخفیف یا به نحوی تغییر می‌دهند و بیشتر برخاسته از اوضاع‌واحوال غیرمنتظره و اتفاقیاند که لازم است با عمل/ تعامل به آنها پاسخ داده شود (استراس و کربین، 1397: 153). مفاهیم موجود در یافته‌های تحقیقات در این رابطه در دو مقوله و پنج زیرمقوله دسته بندی شدند (جدول 3).
جدول 3- کدها و شرایط مداخله‌گر
|
مقوله |
زیر مقوله |
کد (مفهوم) |
منابع |
|
موضوعات ادراکی |
دانش و آگاهی مشتریان و کارکنان |
تأثیر ادراک کارکنان از مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر هویت سازمانی |
(Park & Levy, 2014), (Martínez et al., 2014) (Abaeian et al., 2014) |
|
تأثیر آگاهی در مورد هتل سبز بر افزایش تقاضا و حمایت مهمانان |
|||
|
فرهنگ سازمان |
تأثیر فرهنگ سازمان بر ابعاد مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
(Gonzalez-Rodriguez et al., 2019) |
|
|
شرایط اجرایی |
چالش‌های اجرایی |
شکاف‌های اجرایی بیشتر در هتلهای بزرگ |
(Font et al., 2012) (Cherapanukorn & Focken, 2014) (Borbon, 2020) (Suárez-Serrano, 2009) (Bissoon, 2018) |
|
عدم وجود یک دستورالعمل پذیرفته شده برای اجرای مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
شرایط محیطی و رشد جمعیت رایج‌ترین مشکلات اجرای مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
فاصله صنعت هتلداری در مسئولیت‌پذیری اجتماعی از دیگر صنایع |
|||
|
تمایل به سوگیری در ارائه گزارش‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
تسهیلگری دولت |
نقش دولت در تسهیل انگیزه‌های قانونی و اقتصادی |
(Abaeian et al., 2014), (Dewi et al., 2017), (Punitha & Mohd Rasdi, 2013) |
|
|
مقررات حمایتی دولت از اقدامات مدیریت زیست‌محیطی |
|||
|
نقش دولت در ارائه اطلاعات در مورد مزایای مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
شرایط محیطی |
استفاده از برنامه مسئولیت‌پذیری اجتماعی برای کاهش اثرات کرونا |
(Gürlek & Kılıç, 2021) |
3- شرایط زمینه‌ای
شرایط زمینه‌ای مجموعه خاصی از شرایطاند که مختص یک زمان و مکان بوده و در مجموع اوضاع‌واحوال یا مسائلی را به وجود می‌آورند که اشخاص با عمل / تعامل‌های خود به آنها پاسخ می‌دهند (استراس و کربین، 1397: 154)؛ در واقع این شرایط همان مقتضیات زمانی و مکانی هستند که به رفتار افراد شکل می‌دهند. براین‌اساس طبق جدول 4، پنج زیرمقوله عوامل زیست محیطی، حقوقی، اقتصادی، فناوری و اجتماعی - فرهنگی در مقوله شرایط زمینه ساز تعریف شدند.
جدول 4- کدها و شرایط زمینه ای
|
مقوله |
زیر مقوله |
کد (مفهوم) |
منابع |
|
شرایط زمینه‌ساز |
عوامل زیست‌محیطی |
ارتباط مثبت اقدامات مدیریت زیست‌محیطی با انتظارات از ذینفعان |
(Ouyang et al., 2019) (Punitha & Mohd Rasdi, 2013) |
|
ارتباط مثبت اقدامات مدیریت زیست‌محیطی با استانداردهای صنعت |
|||
|
ارتباط مثبت اقدامات مدیریت زیست‌محیطی با مقررات حمایتی دولت |
|||
|
عوامل حقوقی |
حمایت حقوقی از مصرف‌کنندگان |
(Xiao et al., 2016) |
|
|
اهمیت حوزه حقوقی در مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل |
|||
|
عوامل اقتصادی |
تأثیر ابعاد بهره‌وری بر راهبرد مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
(Calveras, 2015) |
|
|
فناوری و نوآوری |
به‌کارگیری روش‌های جدید پیاده‌سازی مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
(Alrousan et al., 2015) (Hsiao & Chuang, 2015) (Abaeian et al., 2014)
|
|
|
ارائه مدل مفهومی نوآوری سبز مبتنی بر ارزش مشترک |
|||
|
اشتراک‌گذاری بهترین روش‌ها |
|||
|
توسعه فناوری‌های نوین و کم‌هزینه |
|||
|
عوامل اجتماعی - فرهنگی |
اولویت مسائل اجتماعی نسبت به مسائل زیست‌محیطی برای ذینفعان خارجی |
(Boğan et al., 2021) (Abaeian et al., 2019) |
|
|
توجه به ارزش‌های اخلاقی و هنجارهای فرهنگی در مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
4- عمل / تعامل‌های راهبردی
عمل / تعامل‌های راهبردی کنشهای هدفمند و عمدی هستند که برای حل یک مسئله صورت می‌گیرند و با صورت گرفتن آنها پدیده شکل می‌گیرد (استراس و کربین، 1397: 155). یافته‌های تحقیقات در این زمینه در پنج مقوله و شش زیرمقوله به شرح جدول 5 دستهبندی شدند.
جدول 5- کدها و مقوله‌های عمل / تعامل‌های راهبردی
|
مقوله |
زیر مقوله |
کد (مفهوم) |
منابع |
|
راهبرد بازاریابی |
بازاریابی سبز |
مسئولیت‌پذیری اجتماعی به‌عنوان راهبرد تمایز محصول هتل |
(Calveras, 2015), (Punitha & Mohd Rasdi, 2013) (حدادی،1397)، (فندرسکی نژاد، 1398) (مشتاقی یزدی نژاد،1393) |
|
رابطه میان مسئولیت‌پذیری اجتماعی و راهبردهای بازاریابی |
|||
|
بازاریابی سبز به‌عنوان ابزاری برای اجرای مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
تأثیر جهت‌گیری بازار بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
راهبرد مدیریت منابع انسانی |
ارتقاء رفتار مسئولانه کارکنان |
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر تعهد کارکنان |
(Wang et al., 2020), (Henderson, 2007) (Akbari et al., 2021), (Wiastuti, 2016), (Okumus et al., 2019) (AlSuwaidi et al., 2021) (Zhao & Zhou, 2021), (Bavik, 2019), (Bu et al., 2022) (Guzzo et al., 2022) (Bibi et al., 2022) |
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر تعامل کارکنان |
|||
|
ارتباط مسئولیت‌پذیری اجتماعی و وفاداری کارکنان |
|||
|
تأثیر قصد کارکنان و محیط کار بر رفتار زیست‌محیطی کارکنان |
|||
|
تأثیر راهبرد زیست‌محیطی هتل در تعدیل رفتار سبز کارکنان |
|||
|
مسئولیت‌پذیری اجتماعی پیشران رفتار سبز کارکنان |
|||
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان |
|||
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر عجین شدگی کاری |
|||
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر جستجوی شغل داوطلبان |
|||
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر شادی کارکنان |
|||
|
راعبرد مدیریت سبز |
به‌کارگیری شیوه‌های سبز |
تأثیر اجرای روش‌های عملکرد پایدار بر بهبود محیط |
(Kapiki, 2012) (Rahman et al., 2012) (Chan et al., 2014) (Ng & Tavitiyaman, 2020) (Abaeian et al., 2014) |
|
استقبال بیشتر هتلهای زنجیره‌ای از روش‌های سبز |
|||
|
تأثیر رفتار زیست‌محیطی بر اجرای شیوه‌های سبز |
|||
|
توجه به منابع انرژی |
|||
|
ضرورت انجام اقدامات سازگار با محیط‌زیست |
|||
|
صرفه‌جویی |
تأثیر کم اندازه هتل در تلاش هتل‌ها برای مدیریت مصرف انرژی |
(Rahman et al., 2012) (Font et al., 2012) (Abaeian et al., 2014) (Mohamed Sadom et al., 2022) |
|
|
صرفه‌جویی برای ارتقای عملکرد زیست‌محیطی |
|||
|
ارائه راه‌حل‌های صرفه‌جویی در هزینه برای هتل‌ها |
|||
|
تأثیر تبلیغات محیطی و برچسب‌گذاری بر صرفه‌جویی |
|||
|
تأثیر نگرش سبز بر صرفه‌جویی |
|||
|
راهبرد مشارکت |
توسعه مشارکت اجتماعی |
مشارکت در برنامه‌های محلی با انجام اقدامات مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
(Smith & Ong, 2015), (Cech et al., 2018) (Tanja Planinc et al., 2020), (Appiah, 2019), (Zhang et al., 2021) (Gürlek & Kılıç, 2021) |
|
انجام پنجاه‌درصد فعالیت‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل برای جامعه |
|||
|
راهبرد توسعه |
تحقیق و توسعه |
ضرورت مطالعه مسئولیت‌پذیری اجتماعی در کشورهای مختلف |
(Cherapanukorn & Focken, 2014), (Rhou & Singal, 2020) (T. Planinc et al., 2014) (Han & Yoon, 2015) (Wong et al., 2020) (Font & Lynes, 2018)
|
|
معرفی فرمول‌های محاسبه مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
ارائه مدل رفتار خرید دوستدار محیط‌زیست |
|||
|
شناسایی مقیاس برای اندازه‌گیری عملکرد مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
ضرورت تحقیق در مورد نقش جوامع و اکوسیستم‌ها به‌عنوان ذینفعان |
|||
|
ضرورت تحقیق در مورد تأمینکنندگان، سمن‌ها و دولت |
5- پیامدها
دررابطه‌با پیامدها نیز باید گفت هر جا انجام یا عدم انجام عمل / تعامل معینی در پاسخ به مسئلهای یا به‌منظور اداره یا حفظ موقعیتی از سوی فرد یا افرادی انتخاب شود، پیامدهایی پدید می‌آید. برخی از پیامدها خواسته و برخی ناخواستهاند (استراس و کربین، 1397: 156). پیامدها را در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی و در نتیجه پایداری هتل قابل تبیین است. با توجه به عدم تفکیک حوزههای مختلف عملکرد هتل مقوله اقتصادی – زیست محیطی به صورت توأمان مطرح شد؛ لذا پیامدها در سه مقوله و پنج زیرمقوله مطابق جدول 6 ارائه گردید.
جدول 6- کدها و مقوله‌های پیامدها
|
مقوله |
زیر مقوله |
کد (مفهوم) |
منابع |
|
اجتماعی |
رضایت ذینفعان |
تأثیر فعالیت‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر سلامت و ایمنی کارکنان |
(Abram & Jarzabek, 2016), (Zhang et al., 2021) (Bu et al., 2022) (Wang et al., 2020), (Appiah, 2019), (Hu et al., 2019) (Mohammed & Rashid, 2018), (Ramkissoon et al., 2020), (Chen et al., 2021), (Kapiki, 2012), (Akbari et al., 2021), (Martínez & Nishiyama, 2019), (Palacios-Florencio et al., 2018) (دودانگه و همکاران،1401)، (خلیفه سلطانی و همکاران،1396)، (سیادتان، 1398) |
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر کیفیت زندگی کاری |
|||
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر رضایت شغلی کارکنان |
|||
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر رضایت مشتری |
|||
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل بر اعتماد مشتریان |
|||
|
تأثیر اجرای روش‌های عملکرد پایدار بر افزایش رضایت و وفاداری مهمانان |
|||
|
افزایش سطح رفاه اجتماعی |
اهمیت بالاتر فعالیت‌های بشردوستانه |
(Hui-Wen Chuah et al., 2022) (Dewi et al., 2017) (Kapiki, 2012) (Xiao et al., 2016) (Holcomb et al., 2007) |
|
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی در جلب اعتماد جامعه |
|||
|
تأثیر اجرای روش‌های عملکرد پایدار بر بهبود جامعه |
|||
|
اهمیت بعد بشردوستانه در تعدیل رابطه بین ابعاد و قصد رفتاری |
|||
|
اهمیت فعالیت‌های خیریه برای 80 درصد شرکت‌های هتلداری |
|||
|
اقتصادی- زیست محیطی |
بهبود عملکرد |
تأثیر شیوه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر عملکرد |
(Rhou & Singal, 2020), (Mariño-Romero et al., 2020), (Teanpitthayamas et al., 2021), (Peña-Miranda et al., 2021), (Bu et al., 2022), (Babajee et al., 2022), (Gonzalez-Rodriguez et al., 2019), (Ghaderi et al., 2019), (Kim, 2018), (Kapiki, 2012), (Ouyang et al., 2019), (Yılmaz & Yılmaz, 2016), (حمیدیان،1400)، (نادری مقدم، 1399)، (سیدزاده،1399)، (هاشم‌پور،1400)، (فندرسکی نژاد،1398)، (صباغ، 1395) |
|
ارتباط مثبت اقدامات مدیریت زیست‌محیطی با عملکرد زیست‌محیطی رقبا |
|||
|
تأثیر اجرای روش‌های عملکرد پایدار بر کاهش هزینه‌ها |
|||
|
تأثیر اجرای روش‌های عملکرد پایدار بر افزایش رزروها |
|||
|
بلندمدت بودن بازدهی سرمایه‌گذاری در مسئولیت‌پذیری اجتماعی |
|||
|
برندسازی |
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر ارتقای برند |
(Kucukusta et al., 2013), (Martínez & Nishiyama, 2019), (Mohammed & Rashid, 2018), (Liu et al., 2014), (Gonzalez-Rodriguez et al., 2019) (Dewi et al., 2017), (Akbari et al., 2021), (Palacios-Florencio et al., 2018), (Chen et al., 2021), (حدادی،1397) |
|
|
تأثیر شیوه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی مرتبط با کارکنان و مشتریان بر برند |
|||
|
کیفیت برند واسطه بین عملکرد مسئولیت‌پذیری اجتماعی و ترجیح برند |
|||
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر افزایش ارزش هتل در جامعه |
|||
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر تصویر هتل |
|||
|
تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر اعتبار هتل |
|||
|
پایداری |
پایداری هتل |
ایجاد هتل سبز |
(Verma et al., 2019), (Jiang & Kim, 2015), (Martínez et al., 2013) (Xu & Gursoy, 2015) (Ye et al., 2020) |
|
برابری مفهوم مسئولیت‌پذیری اجتماعی با پایداری |
|||
|
ادغام اقدامات پایداری در زنجیره تأمین برای افزایش قدرت رقابت |
|||
|
افزایش سهم تحقیقات مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل در توسعه پایدار |
با جمع‌بندی یافته‌ها بر اساس رهیافت نظام‌مند در نظریه داده‌بنیاد مدل زیر استخراج شده است:
شکل 1- مدل فراترکیب مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل
بحث
بر اساس تحلیل محتوای یافته‌های تحقیقات در زمینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان در صنعت هتلداری می‌توان گفت بیشتر پژوهشها بر موضوع عملکرد و اثرات مسئولیت‌پذیری اجتماعی متمرکز بودهاند و ابعاد مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان نیز در اولویتهای بعدی تحقیقات بوده است. براین‌اساس مشخص می‌شود در تحقیقات گذشته در زمینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری مدل منسجمی که ابعاد و پیامدهای این موضوع را تبیین کند ارائه نشدهاست. با توجه به مدل حاصل شده از این پژوهش هتل‌ها تحت تأثیر شرایط علّی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی را دنبال میکنند و برای تحقق این مهم راهبردهایی در پیش می‌گیرند که شرایط زمینه‌ای و مداخله‌گر بر اجرای راهبردها تأثیر می‌گذارد. نتیجه اجرای راهبردها در قالب پیامدها مشخص شده است. یافته‌های مرتبط با هر یک از اجزای مدل در ادامه بحث می‌شوند.
بادقت در مفاهیم و مقوله‌های شرایط علّی مشخص شد در وهله اول مسئولیت‌پذیری اجتماعی باید به‌عنوان راهبرد سازمان در چشم‌انداز و بیانیه مأموریت هتل‌ها انعکاس یابد تا بتوان برنامهها و اقدامات متنوع را متناسب با بافت اجتماعی به‌صورت یکپارچه در کل سازمان و باتوجه به مطالبات ذینفعان مختلف عملیاتی کرد. یافته‌های پژوهشی تیسائی و همکاران (2010)، مارتینز و همکاران (2014)، اِنجی و تاویتیامان[ix] (2020)، لین و همکاران (2018)، اسمیت و انگ[x] (2015)، بوگان و همکاران (2021)، هیو، لیو و کیو[xi] (2019)، کالوراس[xii] (2015)، هولکومب، آپچرچ و اکوموس[xiii] (2007)، لین، هانکس و ژانگ[xiv] (2018)، سانچز-فرناندز، واکا-آکوستا و وارگاس-سانچز[xv] (2016) با این موارد همخوانی دارند.
همچنین ازآنجاکه داشتن انگیزه زیربنای اقدامات مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان و مشارکت کارکنان در زمینه مسائل اجتماعی است؛ ضروری است این برنامهها در حوزه کارکنان به‌عنوان فرصتهایی برای بهبود مهارتهای آنان، روابط کاری و تعهد سازمانی تلقی شود؛ لذا این موارد تحت عنوان ضرورت‌های مدیریت منابع انسانی هتل جزء عوامل علّی یا محرِک هتل‌ها به سمت مسئولیت‌پذیری اجتماعی در مدل فراترکیب قلمداد شده است. این موضوع با یافته‌های برزان، میلار و راب[xvi] (2014)، عبائیان و همکاران (2014)، کتسچائو[xvii] (2017)، هو و همکاران (2019)، بایکو، اوهلر-سینکائی، استیت و پاپسکو[xviii] (2019)، انجی و تاویتیامان (2020)، سازگاری دارد. هتل‌ها همچنین باید نسبت به رعایت استانداردها و دستورالعملهای جهانی نیز پایبند باشند تا در مواجهه با فرهنگهای دیگر دچار چالش ناشی از ارتباط نادرست نشوند. یافته‌های تحقیقات برزان و همکاران (2014)، عبائیان و همکاران (2014)، اویانگ و همکاران (2019)، گُنزالز و همکاران (2019) بر این موضوع تأکید دارند.
توجه مدیران هتل به رعایت استانداردها به‌منظور مشروعیت دادن به اقدامات از جمله عوامل مهم تأثیرگذار برای پیگیری موضوع مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری قلمداد شده است (Kleinrichert et al., 2012; Ng & Tavitiyaman, 2020). هرچند استانداردها، معیارهای جهانی برای مسئولیت‌پذیری اجتماعی را مشخص میکنند اما در بستر فرهنگی جوامع مختلف باید متناسبسازی و به عبارت دیگر بومیسازی شوند.
دررابطه با شرایط زمینه‌ای عوامل مختلف اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی، حقوقی، فناوری، زیست‌محیطی به عنوان عوامل تأثیرگذار بر راهبردها مطرح گردید. فرهنگ جوامع و بافت اجتماعی مهمترین بستری است که فعالیت‌های اجتماعی هتل‌ها را جهت داده و شکل میبخشد و ازآنجاکه در مسئولیت‌پذیری اجتماعی پاسخگویی سازمان در برابر جامعه دنبال می‌شود؛ لذا راهبردها باید منطبق بر منظومه باورها و ارزش‌های (فرهنگ) جوامع باشد تا دغدغههای اجتماعی در چارچوب این منظومه پاسخ داده شود. صنعت هتلداری باتوجه به ویژگیهای متمایز خود در عرصههای متنوعی ایفای نقش می‌کند. از جمله این مشخصهها قابلیت اشتغال‌زایی بالای این صنعت است که می‌تواند شغلهای گوناگونی با توجه سطح مهارت افراد ایجاد کند و با به‌کارگیری افراد مناسب و توانمندسازی آنان، مهارت فردی و اجتماعی آنها را توسعه دهد. اهمیت این موضوع در اثرات مثبتی است که این اقدامات بر جذب کارکنان بااستعداد، رضایت شغلی، روحیه، تعهد، وفاداری، حفظ آنها، رفتار زیست‌محیطی و شهروندی و به‌طورکلی مدیریت منابع انسانی هتل‌ها دارد. این اثرات با یافته‌های تحقیقات وانگ، هو و ژانگ[xix] (2020)، هندرسون (2007)، اکبری و همکاران (2021)، ویاستوتی (2016)، اوکوموس و همکاران (2019)، عبائیان و همکاران (2019)، ژائو و ژو (2021)، باویک (2019)، تیسائی، سو، چِن، لین و چِن[xx] (2012) هماهنگ است.
عوامل اقتصادی به‌عنوان یکی از پایههای مفهوم مسئولیت‌پذیری اجتماعی در مدل کارول (1979) به روشنی تبیین شده است و بر اساس آن سازمان‌ها می‌بایست محصولات مورد نیاز افراد جامعه را طوری تولید کنند که از صرفه اقتصادی برخوردار باشند (شافعی و احمدی،1392: 38). طبق یافته‌های کیم (2018) اگر مدیران هتل سرمایه‌گذاری در روابط اجتماعی را افزایش دهند، می‌توانند مزیت رقابتی کسب کرده و سودآوری خود را افزایش دهند. هرچند سودآوری، عملکرد مالی هتل را در کوتاه‌مدت نشان می‌دهد اما سرمایه‌گذاری در اقدامات مسئولیت‌پذیری اجتماعی به ارتقای ارزش هتل و عملکرد مالی در بلندمدت منجر می‌شود. این موضوع نیز با یافته‌های کاپیکی (2012)، یلماز و یلماز[xxi] (2016) و کیم (2018) همخوانی دارد.
علاوه بر عوامل زمینه‌ای فوق باید خاطرنشان کرد که قوانین و مقررات حقوقی حاکم بر محیط اجتماعی و عوامل فناوری و نوآوری زمینه لازم برای پاسخگویی کارآمد به مطالبات ذینفعان را فراهم می‌سازد. به‌کارگیری فناوری‌های نوین و سبز و نیز روش‌های جدید پیاده‌سازی مسئولیت‌پذیری اجتماعی و به اشتراک‌گذاری بهترین روش‌ها برای دستیابی به حداکثر منافع با حداقل هزینه از جمله یافتههایی است که در تحقیقات شیائو و چانگ (2015)، الروسان و همکاران (2015) و عبائیان و همکاران (2014) مورد اشاره قرار گرفته است.
همانگونه که پیش‌تر اشاره شد راهبردها تحت‌تأثیر شرایط مداخله‌گر نیز میباشند. در خصوص شرایط مداخله‌گر باید گفت همواره عوامل یا موانعی پیشِ روی هتل‌ها قرار دارد که فعالیت‌ها یا راهبردهای مسئولیت‌پذیری اجتماعی آنها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. به‌عنوان مثال در سال‌های اخیر بروز بحرانهایی مانند همهگیری کووید 19 باعث توجه بیش از پیش هتل‌ها به برنامهها و اقدامات مسئولیت‌پذیری اجتماعی شده است. البته فرهنگ سازمان، دانش و آگاهی کارکنان و مشتریان و مطالبه آنان نیز بر نوع اقدامات آنها تأثیرگذار بوده است. توجه به این موارد در مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل‌ها با نتایج حاصل از پژوهش‌های اِنجی و تاویتیامان (2020)، گورلک و کلیک (2021)، اویانگ و همکاران (2019)، گونزالز-رودریگز، مارتین-سمپر، کوسگلو و اکوموس[xxii] (2019) سازگاری دارد. بعلاوه افزایش آگاهی مشتریان در مورد هتلهای سبز سبب افزایش تقاضا و حمایت آنان از این قبیل هتل‌ها می‌شود. درکنار حمایت مشتریان، باتوجه‌به تأثیر مثبت سیاست‌های اطلاعرسانی و آگاهیبخشی دولت در مورد مزایای مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر تشویق و پیگیری این موضوع از سوی هتل‌ها، عامل تسهیلگری دولت نیز می‌تواند فعالیت‌های اجتماعی هتل‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد؛ که یافته‌های عبائیان و همکاران[xxiii] (2014)، الروسان، بدر و ابوعمود[xxiv] (2015)، و دِوی، ماترام و سویانترا[xxv] (2017) نیز آنرا تأیید می‌کند.
از نظر عملیاتی نیز وجود برخی چالشها مانند رشد جمعیت، تغییرات اقلیمی و نبود یک تعریف یا دستورالعمل واحد برای اجرای مسئولیت‌پذیری اجتماعی در هتل‌ها، پیاده‌سازی این مهم را در صنعت هتلداری (بهویژه در هتلهای بزرگ) با مشکل مواجه ساخته است (Borbon, 2020; Cherapanukorn & Focken, 2014).
بخش مهم دیگری که در مدل ارائه شده است در مورد راهبردهای پیاده‌سازی مسئولیت‌پذیری اجتماعی است. طبق یافته‌ها راهبردهای بازاریابی، مدیریت منابع انسانی، مدیریت سبز، تحقیق و توسعه و مشارکت اجتماعی تحقق مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری را میسّر می‌سازد. از منظر راهبرد توسعه، یافته‌های برخی از پژوهشگران در حوزه پژوهش‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری نیز نشان می‌دهد با وجود اینکه تحقیقات نسبتاً زیادی دررابطه با گروه‌های ذینفع خاص وجود دارد، اما در مورد تأمینکنندگان، سازمانهای مردم نهاد (سمن‌ها)، دولت و همچنین نقش جوامع محلی و اکوسیستم‌ها به‌عنوان ذینفعان مطالعات کمتری صورت‌گرفته است. این موارد با یافته‌های چراپانوکورن و فوکن[xxvi] (2014)، رو و سینگال[xxvii] (2020) و فونت و لینز[xxviii] (2018) هماهنگ است.
هتل‌ها با راهبردهای مدیریت سبز سعی میکنند ضمن پاسخ به دغدغههای زیست‌محیطی و اجتماعی ذینفعان، با ایجاد تمایز در محصول خود به بهبود وجهه هتل در میان ذینفعان داخلی و خارجی کمک نموده و با تأثیر بر رفتار خرید مشتریان، آنان را به سمت خود جذب نمایند. یافته‌های تحقیقات سوآرز-سرانو[xxix] (2009)، کوکاکوستا، ماک و چان[xxx] (2013)، چِن و همکاران[xxxi] (2014)، لیو و همکاران[xxxii] (2014)، عبائیان و همکاران (2014)، کالوراس (2015)، محمد و رشید[xxxiii] (2018)، مارتینز و نیشییاما[xxxiv] (2019) در همین راستا ارزیابی می‌شود. راهبردهای مدیریت زیست‌محیطی و صرفه‌جویی، هم با ایجاد ارزش افزوده برای هتل‌ها و هم پاسخگویی به انتظارات ذینفعان در راستای عمل به تعهدات پایداری از جمله راهبردهای مناسب برای پیاده سازی مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری تشخیص داده شدند که با یافته‌های عبائیان و همکاران (2014)، چان، هون، چان و اوکوموس[xxxv] (2014)، اسمیت و اُنگ (2015)، چک، جیندریچوسکا و نئوباوئر[xxxvi] (2018)، هماهنگ و همسو است.
رفتار مسئولانه کارکنان به‌عنوان مهمترین ذینفع داخلی هتل که ناشی از اثرات مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر آنان در ابعاد مختلفی مانند هویت سازمانی، رضایت شغلی، وفاداری، تعهد، کیفیت زندگی کاری، شادمانی و غیره بوده است در مطالعات مختلف مورد تأکید محققان واقع شده است؛ لذا راهبرد مدیریت منابعانسانی مبتنی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی در رفع و پیشگیری از چالشها و مشکلات حوزه منابع انسانی هتل می‌تواند مثمرثمر واقع شود. در این رابطه یافته‌های هندرسون[xxxvii] (2007)، اکبری، نظریان، فرودی، سیدامیری و عزتعبدیپور[xxxviii] (2021)، ویاستوتی[xxxix] (2016)، اوکوموس،کوسگلو، چان، هون و آوکی[xl] (2019)، السوایدی، عید و آگاگ[xli] (2021)، ژائو و ژو[xlii] (2021)، باویک[xliii] (2019)، بو و همکاران[xliv] (2022) و بیبی، خان، حیات، پانیلو، علم و فرید[xlv] (2022) با این موضوع سازگار است.
آخرین بخش مدل فراترکیب مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل، پیامدهای اجرای آن است. در این خصوص بهبود عملکرد هتل‌ها پرتکرارترین پیامد پیاده‌سازی برنامه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی در هتل‌ها است که در زمینه‌های مختلف اجتماعی، زیست‌محیطی، اقتصادی، رضایت ذینفعان و پایداری هتل در یافته‌های تحقیقات مشخص شده است. از آنجا که مدیریت زیست‌محیطی در هتل‌ها می‌تواند اقدام مناسبی برای اثبات تعهدشان به حفاظت از محیط‌زیست باشد، انگیزه مهم دیگر در پیگیری این مهم صرفه‌جویی در هزینه‌ها است. این موضوع در مطالعات مختلفی مانند نورد[xlvi] (2006) فونت، والمسلی، کوگوتی، مک کومب و هاسلر[xlvii] (2012)، عبائیان و همکاران (2014)، فارمکی (2019)، محمدسادُم، کوکب، محمد و حسین[xlviii] (2022) مورد تأکید قرار گرفته است. ایجاد «هتلهای سبز» نیز جزء ابتکارات زیست‌محیطی است که در راستای کم‌کردن اثرات منفی هتل‌ها بر محیط‌زیست دنبال شده‌است. هتلهای سبز بر مسائلی مانند کاهش تولید زباله، صرفه‌جویی در آب و انرژی تمرکز دارند (Holcomb et al., 2007). در راستای ایجاد هتلهای سبز، ادغام و یکپارچگی اقدامات پایداری در زنجیره تأمین هتل‌ها نیز ضمن توسعه روش‌های عملکرد پایدار به افزایش قدرت رقابتپذیری آنها کمک می‌کند و با انجام فعالیت‌های اجتماعی مانند اقدامات خیریه و عامالمنفعه، ارتقای سطح رفاه اجتماعی را به دنبال دارد. این موارد در یافته‌های تحقیقات کاپیکی (2012)، ژو و گورسوی (2015)، جیانگ و کیم[xlix] (2015)، ژیائو، یونجونگ و لی[l] (2016)، وِرما، چاندرا و کومار[li] (2019) هیو-وِن چوآه، سوجانتو، سولیستیوانا و چنگژیآ[lii] (2022) مورد تأکید قرار گرفته است.
پیامد مهم دیگر پیاده‌سازی مسئولیت‌پذیری اجتماعی در هتل‌ها، ایجاد اعتبار، شهرت و ارزش برای آنها یا به عبارت دیگر برندسازی است؛ که در مطالعات کوکاکوستا و همکاران (2013)، مارتینز و نیشییاما (2019)، محمد و رشید (2018)، سوآرز-سرانو (2009)، لیو، ونگ، شی، چو و بروک[liii] (2014) و دِوی و همکاران (2017) نیز به آنها اشاره شده‌است. بعلاوه نباید از نظر دور داشت که ارتقاء رضایت‌مندی ذینفعان و سطح رفاه اجتماعی در جوامع محلی نیز از پیامدهای ویژه اجرای برنامه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی در هتل‌ها به حساب می‌آید که در کنار ارتقاء عملکرد، برندسازی و پایداری هتل در مدل پژوهش حاضر به آنها توجه شده است.
نتیجه‌گیری و پیشنهادات
با توجه به اینکه هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تحقق مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری و تعیین پیامدهای آن بود؛ یافته‌های حاصل از تحقیقات در قالب مدلی تبیین گردید. این مدل با ارائه یک نگاه جامع و راهبردی به موضوع مسئولیت‌پذیری اجتماعی ضمن اینکه زمینه‌های مناسب برای کسب مزیت رقابتی هتل‌ها را روشن می‌کند دستیابی هتل‌ها به اهداف تجاری و پایداری را نیز تسهیل مینماید. بر این اساس مشخص می‌شود شرایط زمانی و مکانی بر انتخاب راهبرد مناسب برای توسعه مسئولیت پذیری اجتماعی تأثیرگذار است و نمی‌توان از الگویی واحد در همه صنایع و موقعیت‌ها بهره برد. بنابراین پیشنهاد می‌شود به کمک یافته‌های این تحقیق در کشورها و مناطق مختلف متناسب با شرایط خاص هر منطقه، مدل مناسب مسئولیت‌پذیری اجتماعی صنعت هتلداری تدوین شود. بعلاوه از جهت عملیاتی، هتل‌ها متناسب با اقتضائات محلی و جهانی می‌بایست برنامه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی متنوعی طراحی و توسعه دهند تا ضمن ارتقای سطح آگاهی مشتریان و کارکنان، نیازها و انتظارات آنها را پاسخگو بوده و در صورت بروز بحران از تابآوری بالاتری برای مقابله با آسیبها برخوردار باشند.
همچنین طبق یافته‌ها برای نهادینه شدن مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری لازم است این رویکرد در چشم‌انداز هتل لحاظ شود تا با همسویی بین منابع داخلی، تواناییهای هتل‌ها و فرصت‌های خارجی (ایجاد تناسب راهبردی)، فعالانه از قابلیت‌های سازمانی بهره برداری شود. در این راستا به مدیریت هتل‌ها پیشنهاد می‌شود با اتخاذ رویکرد یکپارچه مبتنی بر تفکر نظام‌مند، ضمن هدایت فرایندهای عملیاتی هتل به سمت رفتارهای مسئولانه اجتماعی، پایداری هر چه بیشتر سازمان‌شان را رقم بزنند. بعلاوه باید توجه داشت مطالبه مشتریان و اهمیت دادن آنان به اقدامات سبز و اجتماعی هتل‌ها باعث می‌شود هتل‌ها برای افزایش درآمدزایی خود نسبت به انجام چنین فعالیت‌هایی ترغیب شوند. لذا هتل‌ها برای حرکت در این جهت نیازمند توسعه آموزش، یادگیری و مشارکت کارکنان در فعالیت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی هستند تا بتوانند نیازهای مشتریان، کارکنان و سایر ذینفعان را برآورده کنند. از این‌رو اقدامات بازاریابی و مدیریت منابع انسانی سبز برای مدیریت هتل پیشنهاد می‌شود.
طبق آنچه گذشت می‌توان دو بُعد داخل و خارج سازمان را در تحقق مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل‌ها حایز اهمیت دانست. در داخل توجه به کارکنان و تأمین خواستهها و انتظارات آنان و در بیرون سازمان تأمین خواسته‌های مشتریان، سهامداران و سایر ذینفعان ضروری به نظر می‌رسد. در این میان به منظور جلوگیری از تعارض منافع بین ذینفعان مختلف لازم است با گفتگوی وفاقجویانه خواستهها و انتظارات گروه‌های مختلف متعادل و برای برآورده ساختن آن برنامهریزی لازم صورت گیرد. راهبرد توسعه مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی با نزدیک‌کردن دیدگاه‌ها و افزایش آگاهی ذینفعان نسبت به یکدیگر، فرصت‌های هم‌افزایی مناسبی برای همه افراد و گروه‌ها به وجود میآورد که با استفاده از آن می‌توانند منافع مورد نظرشان را به‌دست آورند. البته باتوجه‌به ماهیت اجتماعی-تجاری هتل‌ها به اعتقاد نگارندگان، بیش از همه شناخت مسائل اجتماعی محیط فعالیت هتل‌ها در اولویت قرار دارد و از این‌رو تدوین راهبرد توسعه تحقیقات مسئله‌محور به مدیران هتل‌ها پیشنهاد می‌شود تا اقدامات مسئولیت‌پذیری اجتماعی هدفمند و متناسب با شرایط و واقعیت‌های موجود صورت پذیرد.
علاوه‌براین، به نظر می‌رسد با انجام اقدمات اجتماعی، نگرانی برای سودآوری و عملکرد به طور قابل‌توجهی کاهش مییابد و توسعه سطح مشارکت اجتماعی هتل‌ها در برنامه‌های جوامع محلی و انجام امور عامالمنفعه و خیریه، ضمن ایجاد ذهنیت مثبت در میان ساکنان بومی، افزایش مشروعیت اقدامات هتل‌ها و پذیرش آنها از سوی مردم را باعث خواهد شد. این موضوع صرف‌نظر از اینکه در مواقعی صرفاً برای ارتقای تصویر و شهرت سازمان و به‌عبارتی سبزشویی (تطهیر سبز) دنبال می‌شود، متناسب با باورهای مدیریتی و انجام کارهای خوب برای جامعه صورت می‌گیرد تا موجب ارتقای سطح رفاه اجتماعی و افزایش رضایت ذینفعان هتل شود. در راستای انجام اقدامات مسئولیت‌پذیری اجتماعی به منظور دستیابی به پایداری هر چه بیشتر هتل‌ها به مدیران و مالکان پیشنهاد می‌شود با بهره‌گیری از اصول طراحی پایدار و استفاده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی ضمن صرفه‌جویی در هزینه‌ها، با آگاهیبخشی، مهمانان را به کاهش مصرف آب و انرژی در اتاق‌های خود تشویق کنند. پیشنهاد استفاده مجدد از حوله، ملحفه و سایر لوازم شخصی در اتاق می‌تواند منجر به صرفه‌جویی قابل‌توجهی در هزینه‌های مصرف انرژی و تهیه ملزومات بهداشتی اتاق شود. در این رابطه استفاده از محرک‌های اقتصادی مانند ارائه تخفیف و یا پرداخت وجه کمتر در ازای مصرف کمتر توصیه می‌شود.
سهم دانش‌افزایی پژوهش حاضر در چند بخش قابل‌ارائه است: اولاً مقوله‌های مطرح شده در مدل فراترکیب را می‌توان وجه تمایز پژوهش پیش رو دانست که با تحلیل و تلفیق مفاهیم ارائه شده در تحقیقات پیشین به‌دست‌آمده است؛ بنابراین به این شکل و در قالب مدل منسجم تاکنون مطرح نشده است و ازاین‌جهت نوآوری پژوهش حاضر نیز محسوب می‌شود. بعلاوه در این مدل مقولهها و زیر مقولهها و مفاهیم دستهبندی شده می‌تواند مبنای مناسبی برای سنجش مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری قرار گیرد. ثانیاً از بُعد روش، در بررسیهای صورت‌گرفته پیرامون مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری، مشخص شد هیچ پژوهشی بر اساس روش فراترکیب صورت نگرفته است و ازاین‌جهت تحقیق حاضر متمایز از سایر تحقیقات است. از منظر کاربردی نیز ازآنجاکه مدلی برای پیاده‌سازی مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری ارائه نشده است، از مدل فراترکیب این پژوهش می‌توان به‌منظور طراحی مراحل و اقدامات مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل‌ها استفاده نمود. از جهت نظری و در پژوهش‌های آینده مدل ارائه شده می‌تواند در طراحی مدل بومی و اختصاصی مسئولیت‌پذیری اجتماعی هتل‌ها مورداستفاده قرار گیرد. ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود تحقیقاتی بر اساس این مدل در گروه‌های هتلداری ایران و همچنین هتلهای یک تا پنج ستاره به تفکیک انجام شود و نتایج حاصل با هم مقایسه شوند. همچنین برای عملیاتی کردن هر چه بیشتر مفهوم مسئولیت‌پذیری اجتماعی در صنعت هتلداری، انجام تحقیقی به‌منظور ارائه مدل پیاده‌سازی این مهم در صنعت هتلداری ضروری به نظر می‌رسد. به‌عنوان پیشنهاد دیگر برای تحقیقات آینده می‌توان مدل کیفی تولید شده در این پژوهش را در یک جامعه آماری مشخص به کمک روش مدلسازی معادلات ساختاری برازش نمود و میزان همبستگی ابعاد و مؤلفه‌های مدل را سنجید.
پی‌نوشت‌ها
53. Liu, Wong, Shi, Chu & Brock
* دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران (yoosefi.javad@gmail.com)
** استاد گروه مدیریت جهانگردی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
*** دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبائی ، تهران، ایران
**** استادیار گروه مدیریت جهانگردی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال هفدهم، شمارۀ 66، تابستان 1401، صفحه 94-57
[i] - ISO
[ii]- Abaeian, Khong, Kyid Yeoh & McCabe
[iii] - Moyeen, Kamal & Yousuf
[iv] - Erwin, Brotherson & Summers
[v] - And
[vi] - Or
[vii] - Summers et al.
[viii] - Maxqda
[ix] - Ng & Tavitiyaman
[x] - Smith & Ong
[xi] - Hu, Liu & Qu
[xii] - Calveras
[xiii] - Holcomb, Upchurch & Okumus
[xiv] - Line, Hanks & Zhang
[xv] - Sánchez-Fernández, Vaca-Acosta, & Vargas-Sánchez
[xvi] - Berezan, Millar & Raab
[xvii] - Ketschau
[xviii] - Baicu, Oehler-Sincai, State & Popescu
[xix] - Wang, Hu & Zhang
[xx] - Tsai, Hsu, Chen, Lin & Chen
[xxi] - Yılmaz & Yılmaz
[xxii] - Gonzalez-Rodriguez, Martin-Samper, Koseoglu & Okumus
[xxiii] - Abaeian et al.
[xxiv] - Alrousan, Bader & Abuamoud
[xxv] - Dewi, Mataram & Siwantara
[xxvi] - Cherapanukorn & Focken
[xxvii] - Rhou & Singal
[xxviii] - Font & Lynes
[xxix] - Suárez-Serrano
[xxx] - Kucukusta, Mak & Chan
[xxxi] - Chen et al.
[xxxii] - liu et al.
[xxxiii] - Mohammed & Rashid
[xxxiv] - Martínez & Nishiyama
[xxxv] - Chan, Hon, Chan & Okumus
[xxxvi] - Cech, Jindrichovska & Neubauer
[xxxvii] - Henderson
[xxxviii] - Akbari., Nazarian, Foroudi, Seyyed Amiri & Ezatabadipoor
[xxxix] - Wiastuti
[xl] - Okumus, Köseoglu, Chan, Hon & Avci
[xli] - AlSuwaidi, Eid & Agag
[xlii] - Zhao & Zhou
[xliii] - Bavik
[xliv] - Bu et al.
[xlv] - Bibi, Khan, Hayat, Panniello, Alam & Farid
[xlvi] - Nord
[xlvii] - Font, Walmsley, Cogotti, McCombes & Häusler
[xlviii] - Mohamed Sadom, Quoquab, Mohammad & Hussin
[xlix] - Jiang & Kim
[l] - Xiao, Yoonjoung & Lee
[li] - Verma, Chandra & Kumar
[lii] - Hui-Wen Chuah, Sujanto, Sulistiawan & Cheng-Xi Aw
[liii] - Liu, Wong, Shi, Chu & Brock
)